శ్రీసాకేతపురీ వరంబున సునా సీరోపల స్థాపిత
ప్రసాదాంతర చంద్రకాంతిమణియుక్పర్యంక భాగంబునన్
శ్రీసీతాసతిఁగూడ వేడ్కలలరం గ్రీడించు మిమ్మెప్పుడున్
మా సన్మానస వీధిఁ గొల్చెదము రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు, సీతామాత మరియు భక్తుల ఆశీర్వాదంతో శ్రీసాకేతపురిలో ఉన్న ప్రకాశమయమైన, రత్నమయమైన మందిరాన్ని, ఆ ప్రదేశంలోని పవిత్రతను మరియు శాంతిని కీర్తించడంతో, ఆయన భక్తులకు శక్తిని, ఆదర్శాన్ని ఇచ్చాడు.
అస్తోకామల కీర్తికామ! లసదుద్య న్నిరద శ్యామ! భూ
విస్తార ప్రభుతా లలామ! త్రిజగత్ప్రఖ్యాత సన్నామ! ధీ
రస్తు త్యోరు గుణాభిరామ! భుజసారస్ఫార పౌలస్త్యదు
ర్మ స్తస్తోమ విరామ! ధీమహిత! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు తన అనేక గొప్ప గుణాల వల్ల ప్రఖ్యాతుడైన మరియు భూమి, దివ్య స్థలాలు, ఆకాశం మరియు సమస్త ప్రపంచాన్ని రక్షించే శక్తి కలిగిన దేవుడు. ఆయన ధీర్ఘాయుష్కుడు, శౌర్యవంతుడు, మరియు భక్తులకు సంతోషాన్ని ప్రసాదించే భక్తి పరాయి.
కదన ప్రాంగణకార్తికేయ! విలస ద్గాంగేయకౌశేయ! భా
స్వదు దంచద్ఘననీలకాయ! త్రిజగ త్సంరక్షణోపాయ! స
మ్ముదితాశేష మరున్నికాయ! దివిపన్ముఖ్యాతిగేయ! గరు
త్మద మేయాశ్వ! సుధీవిధేయగుణ! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు త్రిజగతిని రక్షించడానికి దైవమూర్తిగా నిలిచాడు. ఆయన గొప్ప శక్తి, ధర్మపతివృత్తి, సహనం, మరియు ప్రజలపై చేసిన దయలు ఈ ప్రపంచాన్ని శాంతియుతంగా మారుస్తాయి.
అకలాంకయుత కీర్తిజాల! మహనీయాభీల శౌర్యస్ఫుర
న్మక రాక్షాసుర రావణప్రముఖ నానాదానవోత్తాల తూ
ల కరాళస్ఫుట వహ్నికీల! జయశీల! సద్దయావాల! హే
మకనచ్చేల! భ్ధానుపాల! రఘురామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు తన భక్తులకు, భయములను, పాపాల నుండి విముక్తి అందిస్తూ, రాక్షసులపై విజయాన్ని సాధించాడు. ఆయన యొక్క ప్రౌఢమైన గుణాలు మరియు శక్తి వల్ల ఆయన శౌర్యాన్ని మరియు ధైర్యాన్ని పొందాడు.
దురిత ధ్వాంత పతంగ! సంగర మహా దుర్వార గర్వాహితో
త్కర సేనాకదళీ మతంగ! లస దేకాంతాత్మ పంకేజ సం
చర దుద్యన్మదభృంగ! ఔంగవ ఘన నీల శ్యామాంగ! సద్గంగ! క
మ్ర రమాలింగన సంగతాంగ! రఘురామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు తన భక్తులకు సానుకూలత, దయ మరియు ప్రేమతో సేవలు అందించి, వారికి ధర్మాన్ని, శాంతిని మరియు అనుగ్రహాన్ని కలిగించేవాడు.
దండం బీయదె నీకుఁగైకొనుము దోర్ధండాగ్రజాగ్రన్మహో
దండోత్తాల విశాల దివ్యాంతర కోదండాగ్ర నిర్ముక్త స
త్కాండ వ్రాత విఖండి తాహిత శిరఃకాండా! కనత్కుండలా!
మాండవ్యాది తపోధన ప్రణుత! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి శక్తి మరియు భక్తి స్తుతి చేయడం ద్వారా, ఆయన తన భక్తులకు శాంతి మరియు విజయాన్ని అందించడానికి సిద్ధమవుతాడు. ఆయన ద్వారా దుర్మార్గాలను దూరం చేయవచ్చు, అలాగే ఆయన యొక్క అద్భుతమైన శక్తి మరియు తీర్మానాన్ని సూచించే వర్ణన.
వింతల్ గాఁగడు మీకు సత్కృతులు గావింతును దుషారాద్రి జా
కాంతా క్రాంత జటాంతరాళ విలుఠద్గంగా తరంగచ్ఛటో
త్క్రాంతాత్యంత ఝుళం ఝుళన్నినద రంగద్ధాటి మీఱంగ సా
మంతా! సంతత శాంతిమంత! జయరామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు మానవత్వం, సద్గుణాలు మరియు దయతో పరిపూర్ణంగా ఉంటాడు. ఆయన భక్తులకు శాంతి మరియు సంతోషాన్ని కలిగించడానికి ఆయన ప్రేమ మరియు దయతో ప్రవర్తిస్తాడు, పన్నుకున్న కష్టాల నుండి విముక్తి పొందవచ్చు.
రకపుంగావ్యకళాకలాప రచనా ప్రాగల్భ్య సంసిద్ధికై
ప్రకట ప్రేమ భజింతు నీశ మకుట ప్రస్ఫీత గంగా జలా
ధిక మాధుర్య కవిత్వ ధూర్వహస ధీ దివ్య ప్రభావాఢ్యఁ ది
మ్మ కవిశ్రేష్ఠు మదగ్రజున్ మదిని రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి గుణాల ఆధారం, ఆయన గంభీరత మరియు మహిమ, ఆయన యొక్క అద్భుతమైన ప్రవర్తనను మరియు ఉత్తమ కవిత్వాన్ని సూచిస్తుంది. రాముడి కార్యాలు ప్రపంచానికి దివ్యప్రభావాన్ని కలిగిస్తాయి.
సకలాభీష్ట ఫల ప్రదాయకుఁడవై చంచద్ధయాశాలివై
ప్రకట స్నేహ రసార్ద్ర మానసుఁడవై భంగీకృతానేక పా
తక ఘోరామయశాత్రవోత్కరుడవై ధాత్రీసుతం గూడి మా
మక చిత్తాజ్జమునన్ వసించు మొగి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు భక్తులకు వారి అన్ని కోరికలను తీర్చే శక్తి కలిగిన దేవుడు. ఆయన యొక్క దయ మరియు ప్రేమ ప్రపంచంలోని అన్ని జీవులకు ఉటంకమైన రక్షణను కలిగిస్తాయి.
మణి పుంఖాంకిత కంకపత్త్రచయ సమ్యగ్దివ్య తూణ ద్వయం
బణుమధ్యంబునఁ దళ్కు గుల్క ఖల దైత్యానీకహృద్భేదకృ
ద్ధణ నీయోగ్ర కఠోరకార్ముకము చేతంబూని నా వెంటల
క్షణుడు న్నీవును నంటి త్రిమ్మరుము రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు తన భక్తులకు అత్యంత ధైర్యం మరియు సానుకూలత ఇవ్వడంలో ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంటాడు. ఆయన దివ్యమైన ఆయుధాల మరియు శక్తితో తన లక్ష్యాలను సాధించి, భక్తులను కష్టాల నుండి విముక్తి చేస్తాడు.
పలుమాఱున్ భవదీయ కావ్య రచనా ప్రాగల్భ్య మొప్పార ని
న్గొలుతున్ మామక మానసాబ్జమున బొంకుల్ గావు నీ వెచ్చటం
గలళొనం బొడకట్ట విట్టి వగ బాగా! మేల్! బళా! శ్యామకో
మల విభ్రాజితమందారా వయువ! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని కీర్తనల ద్వారా ప్రపంచంలోని ప్రతి జీవం శాంతిని, సద్గుణాలను అనుభవిస్తుంది. ఆయన యొక్క వర్ణన అనేది జ్ఞానం, ప్రేమ మరియు భక్తి యొక్క సంకేతం.
రఘు వంశాంబుధి పూర్ణచంద్ర! విలసద్రాజన్య దేవేంద్ర! నా
యఘ సంఘంబులఁ బాఱఁద్రోలి భవదీయామేయ కారుణ్యదృ
ష్టి ఘన ప్రక్రియఁ జూచి యేలుకొనుమా! సేవింతు నత్యంతమున్
మఘవ ప్రస్తుత సద్గుణాభరణ! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి యొక్క పరమకీర్తి మరియు మహిమను వర్ణించడంలో, ఆయన రఘు వంశానికి చెందిన పూర్ణ చంద్రుడు, దేవతల రాజు మరియు మహానుభావుడు అని పేర్కొంటుంది. ఆయన యొక్క కరుణామయం, శక్తి, మరియు సేవలకు స్తుతి చేయబడుతోంది. రాముడి దయతో భక్తులు ప్రపంచంలో గమ్యాన్ని పొందుతారు.
గణుతింతున్ భవదీయ సద్గుణ కథల్ కౌతుహలం బొప్పఁగాఁ
బ్రణుతింతున్ నచరాచరాదిక మహా బ్రహ్మాండ భాండచ్ఛటా
గణితప్రాణిజనాంతరాత్మవని వేడ్కన్ సతతంబున్ నభో
మణివంశాంబుధి శీతభాను! రఘురామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి కవితలు, గుణాల విశేషాలు మరియు సద్గుణాలను వర్ణిస్తూ, ఆయన ప్రపంచాన్ని ధ్యానంతో నడిపిస్తాడు. ఆయన దయ, ప్రేమ, మరియు శాంతి ప్రపంచాన్ని పరిపూర్ణంగా చేస్తాయి.
సారసారవిచార! ధీరజనతా సంరక్షణోదార! స
త్కారుణ్యాకరమూర్తి వంచు నెద నత్యంతంబు నీ దివ్యశృం
గారగా పదారవిందములు వేడ్కన్ గొల్తు నన్ బ్రోవుమీ
మారీచ ప్రమదప్రహారశర! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి ధీరికత్వం, శాంతి, మరియు దయతో భక్తులందరూ సుఖీగా ఉంటారు. ఆయన యొక్క ప్రభావం, ఆయుధాలు మరియు శక్తి అన్ని కష్టాలను దూరం చేస్తాయి. రాముడు ప్రపంచానికి సద్గుణాలతో పరిపూర్ణంగా సేవ చేస్తాడు.
మిహికాంళూపమ సుందరాననముతో మే లీను కందోయితో
నహిజిద్రత్న వినీల విగ్రహముతో నంచ త్కిరీతంబుతో
విహగాధీశ్వరు నెక్కి నా యెదుటికిన్ విచ్చేయవే యోపితా
మహా సుత్రామ మఖామర ప్రణుత! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు అత్యంత సుందరమైన రూపంలో, శక్తిమంతమైన వివిధ ఆభరణాలతో, మహా దైవాలాంటి స్వరూపంతో ఉన్నారు. ఆయన యొక్క రూపం భక్తులను కాంతి మరియు శాంతికి దారి తీస్తుంది.
కంజాత ప్రభవాండ భాందచయ రంగచ్చేతనాచేతనా
ళిం జెన్నారఁగఁ బ్రోదిసేతు వని హాళిన్ ధీజనుల్ దెల్ప హృత్
కంజాతంబున మిమ్ముగొల్తు ననువేడ్కన్ వేగ రక్షింపుమీ
మంజుశ్రీకరుణా కటాక్షమున రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి విశాలమైన ప్రభావం మరియు గుణాలు అన్నీ జగత్తు మీద చెంది, ఆయన శాంతిని మరియు దయను అందిస్తారు. రాముడి దివ్య కటాక్షం మరియు ప్రేమ భక్తులను కష్టాల నుండి విడిపించే శక్తి కలిగి ఉంటాయి.
తళుకుం బంగరు కామగుబ్బ గొడుగందంబొప్ప శత్రుఘ్నుఁడ
ర్మలి బట్టన్ భరతుండు చామరము గూర్మి న్వీచఁగా లక్ష్మణుం
డలదుం దూపుల విల్లుదాల్పఁ గపి సేనాధీశ్వరుల్ గొల్వ ని
ర్మల లీలం గొలువుండు నిన్ దలఁతు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి అద్భుతమైన శక్తి, విధేయత మరియు దయతో, ఆయన భక్తులకు రక్షణను ఇచ్చి, పూజలకు శాంతి మరియు సుఖం అందిస్తాడు. ఆయన యొక్క సేవలు సమాజాన్ని శాంతి మరియు ప్రేమతో నింపగలుగుతాయి.
నిక్కంబరాయంధావకాంఘ్రి విలసన్నీరే రుహ ద్వంద్వమే
దిక్కెల్లప్పుడు మా కటంచు మదినెంతే వేడ్క భావించె దన్
జిక్కుల్ పన్నక నమ్మికిచ్చి సరగం జేపట్టి రక్షింపు స
మ్యక్కారుణ్యకటాక్ష వీక్ష నను రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి ధ్యానం మరియు కరుణ రాశి భక్తులను ప్రశాంతత కలిగిస్తాయి. ఆయన యొక్క శక్తి, గుణాలు మరియు ధర్మం, సమాజాన్ని ఉత్తమ మార్గంలో నడిపిస్తాయి.
అతసీపుష్పసమాన కోమల వినీలాంగున్ సముద్య న్మహో
న్నతకోదండ నిషంగగంగు బలవ న్నక్తంచరాఖర్వ ప
ర్వత జీమూత తురంగుఁ గింకరజనవ్రాతావనాత్యంత ర
మ్యతరాపాంగుని నిన్ భజింతు మది రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి రూపం, గుణాలు, మరియు శక్తి ప్రపంచానికి శాంతి, కీర్తి, ప్రేమ మరియు సుఖం ఇచ్చేలా ఉంటాయి. ఆయన యొక్క దివ్య లీలలు భక్తులకు మానసిక శాంతి మరియు దీవెనలను అందిస్తాయి.
ఆర్తత్రాణ పరాయణుండ వని నిన్నత్యంతమున్ సజ్జను
ల్గీర్తింపన్ విని తావకీన పదనాళీక ద్వయంబాత్మ వి
స్ఫూర్తింజెందఁగనెంతు నెల్లపుడు నన్బోషింపు మీ సత్కృపన్
మార్తాండ ద్విజరాజ సన్నయన! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు ఆర్తులను రక్షించి, వారికి శాంతి అందిస్తాడు. ఆయన యొక్క దయ మరియు కరుణ ప్రపంచానికి పునరుత్థానాన్ని తీసుకువస్తాయి.
మదనాగాశ్వ శతాంగకాంచన కసన్మాణిక్య భూషామృగీ
మద దివ్యాంబర చామరధ్వజ లస న్మంజూషికాందోళికా
మృదు తల్పార్ధ సమృద్ధిగల్గి పిదప న్నీ సన్నిధిం జేరు నిన్
మదిలో నెప్పుడు గొల్చు మానవుఁడు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి మహిమ, శక్తి, మరియు అందం పట్ల శ్రద్ధనతో భక్తులు ఆయన సన్నిధిలో ఉండేందుకు ప్రేరేపించబడతారు. ఆయన యొక్క పూజలు, ధ్యానం మరియు సేవలు భక్తులను దేవతల లాంటి స్థితికి తీసుకెళ్లుతాయి.
శ్రీకం ఠాబుజ సంభవేంద్ర రవిశోచిష్కేశ ముఖ్యమరా
నీకంబుల్ గడుభక్తి నిన్ గొలిచి పూంకిన్ ధన్యులైనారు నేఁ
డాకాంక్షన్ భజియింతు మేమఱక చిత్తూనంద మొందింపుమా
మాకుం బ్రాపును దాపు నీ వగుచు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు తన స్వామి శక్తిని మరియు మహిమను పెంచిన విధంగా ప్రతిఘటనలను అధిగమించాడు. ఆయన భక్తులకు అశేష కష్టాలను నెరవేర్చిన, అత్యంత మహిమామయుడు. ఈ కవితలో, రాముడి సేవలు మరియు ఆయన యొక్క కరుణ వల్ల భక్తులు అదృష్టం పొందుతారు.
కరి రా, జార్జున, పుందరీక, శుక, గంగానందన, వ్యాసులున్
పరమాధీశ, బలీంద్ర, మారుతసుతుల్, సంప్రితి సద్భక్తి మీ
పరమాంఘ్రిద్వయ చింతనాభిరతిమైఁ ద్రాపించిరౌ సద్గతిన్
స్మరకోటి ప్రతిమాన రూపయుత రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి అత్యున్నత ప్రాముఖ్యతను వివరిస్తుంది. ఆయనకు పూర్వ కాలంలో ఉన్న మహానుభావులైన శుక, వ్యాసుల వంటి శ్రేష్ఠులు మరియు భక్తులు ఆయనను సేవించిన విధానం గురించి గొప్ప విశేషాలు చెప్పబడతాయి.
అహితార్తుల్ వెడఁబాయు లేము లెడలున్ వ్యాధుల్ దొలంగు న్నవ
గ్రహ దోషంబులు శాంతిఁబొందుఁ గలుషవ్రాతంబు కాఱున్ శుభా
వహమౌ తావక దివ్యనామ మెలమిన్ వాక్రుచ్చినన్ ధాత్రిపై
మహితోద్దండతర ప్రతాపగుణ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని భక్తులు ఆయన్ని పిలవడం ద్వారా కష్టాల నుంచి విముక్తి పొందుతారు. వారి నామస్మరణ, దివ్య మంత్రములు వారికి శాంతిని కలిగిస్తాయి, ఈ కవితలో రాముడి గొప్ప శక్తి గురించి వివరించబడింది.
గర్గాగస్త్యవసిష్ఠ శుక మార్కండేయ గాధేయులం
తర్గాఢాధిక శత్రుశిక్షణ కళాధౌరేయుతాబుద్ధి సం
సర్గ ప్రక్రియ ముమ్ముఁ గొల్తురుగదా క్ష్మాకన్య కోరోజస
న్మార్గస్ఫాయ దురఃకవాటతట! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ఈ పద్యంలో భక్తుల సేవ, కృషి మరియు రాముని పవిత్రత గురించి పూర్వ కాలం గొప్ప జ్ఞానులైన గర్గ, గస్త్య మరియు మార్కండేయ వంటి మహానుభావుల గురించి మాట్లాడబడింది. రాముని మహిమలో డివ్య గుణాలు ఉన్నాయని వివరించబడింది.
అకలంకాయుత భోగభాగ్యదము నిత్యానంద సంధాన హే
యుక మాభీలతరాఘమేఘ ఘనవాతూలంబు ముక్తిప్రదా
యక మత్యంత పవిత్ర మెంచ నిల నాహా! తారకబ్రహ్మ నా
మక మంత్రంబు భళీ! భవన్మహిమ! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి అశేష ఆనందం, భోగం మరియు శక్తి అంతిమంగా ధర్మానందాన్ని సాధించినట్టు చూపుతుంది. ఆయన సేవ ద్వారా భక్తులకు ముక్తి లేదా విముక్తి కలుగుతుంది.
ఇనుఁడద్దంబగు నగ్నినీరగు భుజగేంద్రుండు పూదండయౌ
వనధుల్ పల్వల పంక్తులే జలధరాధ్వం బిల్లెయౌ రాజయో
గ నిరూఢస్థితిఁ దావకీనపదయుగ్మం బెల్లకాలంబు ప్రే
మ నెదం బూని భజించు ధన్యులకు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి మహిమ గురించి వర్ణనలో భక్తులు పూర్వ కాలంలో మరిన్ని గొప్ప అక్షరాలు మరియు శక్తి పొందుతారు. వారి క్షేమం కోసం రాముడి స్వరూపం ఆధారంగా ఇతర దేవతలతో కూడి సేవలు అందించబడతాయి.
ముద మొప్పార నిరతరంబు బలవన్మోక్షప్రదామేయభా
స్వదుదం చ్ఛపదంఘ్రితామరస సేవాసక్త చిత్తంబు దు
ర్మదులం జేరునె పారిజాత సుమనోమత్తద్విరేఫంబు దా
మదనోర్వీజము చెంతకుం జనునె రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని గురుంచి మాట్లాడుతూ, ఆయన పరమశక్తితో భక్తులకు బలాన్ని మరియు శక్తిని అందిస్తాడు. భక్తులు రాముని ఆరాధన ద్వారా శాశ్వత శాంతి, ముక్తి పొందుతారు.
ఖండించున్ బహుజన్మసంచిత చలద్గాఢోగ్ర దోషావలిం
జండప్రక్రియ శైలజావినుత భాస్వచ్చారు దివ్యన్మహో
ద్దండ శ్రీ భవదీయనామ మిలమీఁదన్ భూతభేతాళ కూ
ష్మాండద్రాత ఘనాఘనశ్వనన రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ఈ పద్యంలో, రాముడి దివ్యనామం నిస్సందేహంగా మానవ క్షేమానికి మార్గదర్శకం అవుతుంది. ఆయన యొక్క కరుణ ద్వారా భక్తులు అనేక కష్టాలను అధిగమిస్తారు.
సారాసారకృపా కటాక్షమున నిచ్చల్ భూర్భువ స్వస్త్రిలో
కారూఢాఖిల జంతుజాలముల నెయ్యం బొప్పఁగాఁ బ్రోచు ని
న్నారాధించి సుకింపలేక శిలలం బ్రార్ధింతురెంతే నప
స్మారభ్రాంతి మదాత్మ మూఢులిల రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి దయ, కరుణ, మరియు కటాక్షం ద్వారా ప్రపంచం శాంతి, ఆనందం, మరియు పూజకరమైన జీవితాలను పొందుతుంది. ఆయన చూపే దయ వల్ల భక్తులు శాశ్వత శాంతి లో నిమగ్నమవుతారు.
సరసీజాత భవాభవామరుల్ చర్చింప మీ మాయ గా
నరటంచున్ సతతంబు ప్రాఁజదువులు న్నానా పురాణంబులున్
సరస ప్రక్రియఁ జాటుచుండఁగఁ బిశాచప్రాయు లెంతేని సో
మరిపోతుల్ నరులెట్లు గాంచెదరు? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ఈ పద్యంలో, రాముని మాయ మరియు శక్తిని వివరిస్తూ భక్తులు ఆయన సేవ ద్వారా సకల పాపాలను తొలగించుకుంటారు. ఆయన ప్రసాదంతో, జీవన మార్గాలు సరళంగా మారతాయి.
ధర్మంబంచు నధర్మమంచుఁ గడు మిధ్యాలీల లృ పారఁగా
నిర్మాణం బొనరించి ప్రాణులను నిర్నిద్ర ప్రభావంబులన్
బేర్మిం జెందఁగఁ జేసి యంత్రకుగతిన్ బిట్టూరకే త్రిప్పు నీ
మర్మం బెవ్వ రెఱుంగఁగాఁ గలరు? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధర్మం మరియు ధర్మం కాని పనులు, మోసం చేసే చర్యలు, ఈ ప్రపంచంలో జీవించిన వ్యక్తుల హృదయాలను మరియు ప్రాణాలను ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయో చూపిస్తూ, రాముని పట్ల నిజమైన భక్తి, నిజాయితీ, మరియు ధర్మ మార్గాన్ని అనుసరించడం సూచించబడింది.
వ్రతముల్ పట్టిన, దేవభూసుర గురువ్రాతంబులం గొల్చి నం
గ్రతు తంత్రంబులు దానధర్మము లపారంబౌనటుల్ చేసినన్
శతవర్షంబులు గంగలో మునిఁగినన్ సంధిల్లునే ముక్తి దు
ర్మతికిం దావక భక్తి గల్గమిని? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
భక్తులు దేవాలయాలలో, గురువుల వద్ద భక్తి పాటించడం ద్వారా, త్యాగం మరియు నియమాలను పాటించడం ద్వారా శాశ్వత ముక్తిని పొందగలరని తెలియజేస్తుంది. వారు చేసిన సద్గుణాలు రాముని పట్ల ప్రగాఢ భక్తిని పెంచుతాయి.
సందేహింపక కొంచకెప్పుడు హృదబ్జాతంబులో భక్తి నీ
యందంబై తగుమూర్తి నిల్పికొని యత్యాసక్తి సేవించువాఁ
డొందుం గుప్పున వాంచితార్ధములు బాగొప్పారు వందారు స
న్మందారంబవు గావె నీ వరయ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
హృదయంలో నిస్వార్థమైన భక్తి మరియు స్థిరమైన విశ్వాసం కలిగి ఉండటం ద్వారా, రాముని పట్ల సర్వవిచ్ఛిన్నమైన భక్తిని ద్రవిస్తాం. ఇది దివ్యమైన శాంతిని మరియు ఆనందాన్ని కలిగిస్తుంది.
అరిషడ్వర్గముఁ బాఱద్రోలి సకలవ్యామోహముల్ వీడి సు
స్థిర యోగాంతర దృష్టి మీ చరణముల్ సేవించు పుణ్యాత్మకుల్
వరవైకుంఠపురాంతరాళమున భాస్వల్లీలలన్ ముక్తి తా
మరసాక్షీ రతికేలిఁ జొక్కుదురు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సకల దుష్టతలను, అప్రయత్నమైన అనుభవాలను అధిగమించటం, మరియు రాముని పవిత్ర చరణాలను సేవించడం ద్వారా అన్ని ఆధ్యాత్మిక, మానసిక అగత్యాలు తొలగిపోతాయి. భక్తి జీవనంలో స్థిరమైన శాంతిని, పవిత్రతను అందిస్తుంది.
ఉదయార్కాంశు వికస్వరాంబుజ రమాయుక్తంబులై యొప్పు నీ
పదముల్ ధ్యానము చేసి ముక్తియుపతిం బ్రాపింపఁగా లేక సు
ర్మదవృత్తిన్ బశుమాంస మగ్ని దనరారన్ వేల్చుఁగా! దేవతా
మదిరాక్షీసురతేఛ్చ! భూసురుఁడు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని పట్ల ధ్యానం చేసే వ్యక్తి జీవితంలో వెలుగును పొందగలడు. రాముని సేవ ద్వారా ప్రపంచంలోని అస్థిరతలు తొలగిపోతాయి, మరియు వ్యక్తి సాధిస్తారు శాశ్వత శాంతి మరియు ముక్తి.
ప్రాణి వ్యూహ లలాట భాగముల లీలాలోల చిత్తంబునన్
పాణీకోకిల వాణినాథుఁడు లిఖింపంబొల్చు భాగ్యాక్షర
శ్రేణిం బెంపఁదరంబెయెవ్వరికి సంసిద్ధంబుస్వారాట్ఛిరో
మాణిక్య స్ఫురదంఘ్రి తామరస రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని భక్తి ద్వారా జీవితం పరిపూర్ణంగా మారుతుంది. రాముని సేవ ద్వారా మనసులో ఉన్న అశుభం తొలగిపోతుంది మరియు మానవుడు నిజమైన శాంతిని పొందగలడు.
నిను సేవింపని పాపకర్ములకు వాణీనాథ గోరాజవా
హనసుత్రామముఖామరప్రవర వాచాగోచరంబై సనా
తనమై ముక్తి రమా సమేతమగు నీ ధామంబుసిద్ధించునే
మనురాడ్వంశసుధాబ్ధిసోమ! రఘురామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని సేవ అనేది పాపాలను, చెడు కర్మలను ధ్వంసం చేస్తుంది. రాముని పట్ల భక్తి, అన్ని దుష్టతలను నాశనం చేస్తుంది మరియు శాంతిని తీసుకురావడానికి మార్గం అవుతుంది.
మొదలంజేసిన పుణ్యపాపములు సన్మోదాతిఖేదంబులై
యదన న్వచ్చి భుజింపఁబాలు పడు నాహా! యెవ్వరి న్వేఁడిన
న్వదలం జాలవవెన్ని చందములఁ దా వారింపఁ జింతించినన్
మదనారాలికినైనఁ దథ్యమిది రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
పుణ్యకర్మలు, శక్తివంతమైన భక్తి మరియు శాంతితో జీవితం సాగిస్తే, పాపాలు ధ్వంసం కావడం, దివ్య అనుభవాలను పొందడం సాధ్యం అవుతుంది. రాముని సేవ, సర్వ సంతోషాన్ని పొందడానికి దారితీస్తుంది.
ఇం దందున్ సుఖమీయఁజాలని మహాహేయార్థ సంసారఘో
రాంధూ బృందనిబద్ధులై సతత మన్యాయ ప్రచారంబులన్
గ్రిందున్మీఁదును గానకెంతయున్ రక్తిన్ ధాత్రివర్తింతురౌ
మందుల్ సుందర మందహాసముఖ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సుఖం, శాంతి మరియు జీవితంలో దైవ అనుగ్రహం కావడానికి, రాముని సేవ చాలా ముఖ్యం. శాస్త్రాల ప్రకారం, రాముని పట్ల నిజమైన భక్తి కలిగి, దైవత్వాన్ని అనుభవించవచ్చు.
అమరశ్రేష్టుని వారువంబునకు దూండ్లాహారమీశానమౌ
శి మహాభోగికి గాలిమేఁత, నిను హాళి న్మోయుమాద్యద్విహం
గమలోకేంద్రున కెల్లఁ బుర్వుగమియె బోనంబు ప్రారబ్ధక
ర్మ మవశ్యంబ భుజింప కెట్లుచను? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని మహిమ మరియు పరమగతి గురించి చెప్తుంది. ఆయన భక్తులపట్ల తన అనుగ్రహాన్ని పంపించి, వారి జీవితాలను శక్తివంతంగా మారుస్తారు.
నరుఁడెల్లప్పుడు నాజవంజవభరానమ్రాత్ముఁడై యున్నఁగా
ని రహస్యంబుగ నీ పదద్వయము ధ్యానింపన్ వలెన్ భక్తితో
బరమానంద సుధాసారనుభవలిస్సాబుద్ధుయై నుర్విఁగు
మ్మరి పుర్వుం బలెఁ బంకదూరగతి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ప్రాచీన ధార్మిక విశ్వాసం ప్రకారం, భక్తి సాధన, ధ్యానం మరియు పూజ ద్వారా పరమశివుడు లేదా రాముడు దివ్య అనుభవాలను అనుభవించాలనే ప్రేరణ కలిగిస్తాడు. గమనించండి, రాముని పవిత్ర పదాలపై శ్రద్ధతో, భక్తి మరియు ధ్యానం ప్రాముఖ్యతను చూపిస్తున్నది. శక్తివంతమైన అనుభవం వస్తుంది, ఇది మనం ఎప్పటికీ మరచిపోలేము.
దానంబాభరణంబు హస్తమునకు దద్ జ్ఞానికిన్నీపద
ధ్యానంబాభరణంబు భూసురున కత్యంతంబ గంగానదీ
స్నానంబాభరణంబు భూతలమునన్ బాడెంపుటిల్లాలికిన్
మానంబాభరణంబు తథ్యమిది రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
దానం, వివేకం, స్నానాలు, మరియు భక్తి మొత్తం ప్రపంచాన్ని శాంతిభరితంగా చేస్తాయి. వాటి సహాయంతో, గంగానదిలో స్నానం చేయడం, మన పాపాలను శాంతింపజేసే ప్రక్రియ. దైవ సహాయం, పూజలు మరియు పరిశుద్ధతను విశదీకరించింది.
అదన న్వేఁడిన యాచక ప్రతతికీయంగా వలెన్ రొక్కమిం
పొదవన్ మీ కథలాలకింపవలె మేనుప్పొంగ గంగామహా
నదిలో స్నానము లాచరింపవలె హీన ప్రక్రియన్ మాని స
మ్మద చిత్తంబున మార్త్యుఁడెల్లపుడు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
పాపం మరియు హీనకర్మలు బలహీనతకు దారితీస్తాయి. అయితే, రాముని పట్ల నిబద్ధత, సేవ, మరియు భక్తి మన ప్రాముఖ్యత. పాపాల నుండి విముక్తి పొందాలంటే, అన్యాయాన్ని వదిలి, ఒక దైవిక మార్గాన్ని అనుసరించడం చాలా అవసరం.
ఉద్యానాదిక సప్తసంతతుల బా గొప్పార నిల్పన్ వలెన్
సద్యోదానమునన్ బుధాళి కెపుడున్ సంప్రీతి సల్పన్ వలెన్
ప్రోద్యద్విద్యలు సంగ్రహింపవలె నిత్యోత్సాహియై మార్త్యుఁడో
మాద్యద్దానపకానన జ్వలన! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ఒక వ్యక్తి ధర్మం, జ్ఞానం మరియు పద్ధతిని అనుసరించి దైవిక మార్గం అవలంబిస్తే, శక్తివంతమైన ప్రేరణ వస్తుంది. అది వారికి బుద్ధి, ధైర్యం మరియు సత్యంతో కూడిన జీవితం దారితీస్తుంది. ఆ మార్గంలో నిత్య సంతోషం మరియు ఆనందం కూడా వస్తుంది.
నిను భక్తిన్ భజియించినన్ గురువులన్నిత్యంబు సేవించినన్
ధనవంతుండయి గర్వదూరుఁడగుచున్ ధర్మంబు గావించినన్
జనతామోదక పద్ధతి న్మెలఁగినన్ జారుండు గాకుండినన్
మనుజుండారయ దేవుఁ డిమ్మహిని రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని భజించి, గురువుల సేవ చేసి, ధనవంతులు మరియు గర్వం లేని జీవనాన్ని అనుభవించగలవు. రాముని సేవ మరియు భక్తి ద్వారా, ధర్మాన్ని అనుసరించి మనం పరిపూర్ణమైన జీవితాన్ని పొందగలుగుతాం.
అన్యాయంబు దొఱంగి యెల్లరకు నిత్యానంద మింపొంద సౌ
జన్య ప్రక్రియ నేల యేలు నతఁడున్ శాస్త్రానుసారంబుగాఁ
గన్యాదానము సేయు నాతఁడును వేడ్కన్ భూసురున్ బిల్చి స
న్మాన్యం బిచ్చినవాడు ధన్యుడిల రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
అన్యాయాన్ని దూరం చేసుకొని, స్నేహం మరియు ఇతరుల బలహీనతలపై దయ చూపించడం మీద దృష్టి పెట్టారు. ధర్మాన్ని పాటించడం ద్వారా సాంత్వన, ఆనందం, శాంతి వస్తాయి.
చెఱువున్ సూనుఁడుఁదోటయుం గృతియు నిక్షేపంబునుం దేవమం
దిరమున్ విప్ర వివాహమున్ జగతి నెంతే వేడ్క గావించుచున్
నిరతంబున్ భవదీయ పాదవిలస న్నీరేరుహద్వంద సం
స్మరణం బూనెడువాఁడు ముక్తుఁదగు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధర్మశాస్త్రాల ప్రకారం, శక్తివంతమైన భక్తులు తమ గృహకర్మలను, కుటుంబ అవసరాలను, మరియు ఇతర మానవ సంబంధాలను శాంతియుతంగా నిర్వహిస్తారు. వారి నిజమైన ప్రాముఖ్యతను గుర్తించడం ద్వారా, పాపాలు దూరం అవుతాయి.
ఆకాంక్షన్ గృహదాసికా సురతలీలాసక్తి వర్తించినన్
లోకస్తుత్య చరిత్ర! సత్కులవధూలోలుండు గాకుండినన్
కోకాప్తాస్తమయోదయంబుల యెడన్ గూర్కూనినన్ మర్త్యుపై
మా కారుణ్య కటాక్ష మూన దిల రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
శ్రద్ధ, నిష్కలంకమైన భక్తి, మరియు దైవచర్యలను ప్రస్తావించడం ద్వారా, రాముని పట్ల మమకారం లేకుండా సేవ చేయడం ద్వారా భక్తులు తాము కోరుకున్న అంతిమశాంతి మరియు ముక్తి పొందగలుగుతారు.
గణుతింపంగ నరాధముల్ సుకవికిం గాసీనివాఁడున్ దయా
గుణ మొక్కింతయు లేనివాఁడు నొరుపైఁ గొండెంబుగావించు వాఁ
డణుమధ్యన్ సతిఁబాసి దాసి పొందాసించువాఁ డుర్వి బ్రా
హ్మణ విత్తంబు హరించువాఁ డరయ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
పాపులైన మనుషులు కూడా, రాముని స్మరణ ద్వారా, భక్తితో మార్గనిర్దేశం పొందగలుగుతారు. వారి దయతో, వారు సంతోషం, భక్తి మరియు దైవ ప్రకాశాన్ని పొందగలుగుతారు.
వృషలీభర్తయుదేవలుండు నటుఁడున్ వేదాభిశస్తుండు మా
హిషి కుం డగ్నిదకుండగోళకులునున్ హింసా పరస్వాంతుడున్
విషదుండుం గొఱగాడు పంక్తి కెపుడుర్విన్ భక్తసంఘాత క
ల్మష మత్తద్వితదౌఘ పంచముఖరామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని నిజమైన భక్తులే దైవం నుండి అనుగ్రహం పొందుతారని చెప్పబడింది. వారి పద్ధతులు, నీతి, మరియు నిజాయితీ ద్వారా, వారు సర్వవిధాలుగా విజయాన్ని సాధిస్తారు.
అగసాలిన్ దిలఘాతకున్ యవనునిన్ వ్యాపారి దాసున్ విటున్
జగతీనాథుని వేటకాని గణికన్ జండాలునిన్ జోరునిన్
బ్రెగడంగోమటి జూదరిన్ బుధజనుల్ పెన్రొక్కమర్పింప న
మ్మఁగ రాదెంతయుఁ దథ్య మిద్ధరణి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
మానవుల పాపాలు, దుర్మార్గాలు, మరియు తప్పులు వివరించబడ్డాయి. పాపి వ్యక్తులు ఇతరుల ప్రవర్తనలో తప్పులు చేస్తూ, వాస్తవ సత్యాన్ని మరచిపోతారు. తమ అహంకారాన్ని తగ్గించుకుని, తమ తప్పులను తెలుసుకుని, శాంతి పొందవచ్చు.
అలుకన్ మిక్కిలి సాహసంబు ఘనమన్యాయ ప్రచారంబునుం
జలముం దట్టము మామ మెక్కుడు మహాజాలంబు శీలంబహో
తలపైఁజేయిడి బాసజేసిన యదర్థంబుర్విపైఁ బుష్పకో
మలుల న్నమ్మఁగరాదు పురుషులు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
దుర్మార్గాలు, జుట్టు పందేలు ఎలా మనస్సును కలత పెట్టతాయో చెప్పబడింది. వాస్తవానికి ఇది జీవితంపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుందో తెలుసుకోవాలి. మనశ్శాంతి కోసం మంచి పనులు చేయాల్సిన అవసరం ఉంది.
కుకవుల్ కూళలు కొంటె తొత్తుకొడుకుల్ కొండీలు కోనారులుం
దకలై తత్తలవారు పాచకులు జూదంబాడువారు న్మహిం
బ్రకటంబై సిరిగాంచిరి కలియుగ ప్రామాణ్య మాశ్చర్య మో
మకరాక్షాసుర గర్వ సంహరణ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కాలుష్యం, అహంకారం, ధనం మరియు అంగీకారాలు జీవితంలో ఎంత కష్టం తెచ్చిపెడతాయో వివరిస్తుంది. దురాశ మరియు దుష్టత మనిషి జీవితాన్ని మార్చుతాయి; పుణ్యం సంపాదించడానికి మంచిని అనుసరించాలి.
కలికాలంబున వైద్యలక్షణ పరీఁక్షా శూన్య మూఢావనీ
తలనాథుల్ బలుమోటకాఁపు దొరలున్ దట్టంబుగా బిల్చి మం
దుల వేయింప భుజించి క్రొవ్వి కడువైద్యుల్ గారె సిగ్గేది? త
మ్మళులున్ నంధులు క్షౌరకాంత్యజులు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
శాస్త్రీయ జ్ఞానంపై అవగాహన లేకుండా, ఊహాత్మకంగా జీవించడంలో మనం చేస్తున్న తప్పులను వివరించింది. మనం చేసే అన్యాయాన్ని తగ్గించి, క్షమత కలిగి ఉండాలి.
దీనత్వంబునఁగూడులేక చెడి యెంతే భైక్ష్యముల్ గౌంచుల
జ్జానామంబులు లేకయుండు బలురాజన్యుండు చేపట్టి దా
నానా వస్తువులిచ్చి వైభవ మిడన్ న్యాయజ్ఞుఁడై వాఁడిలన్
మానం జాలునె తొంటినీచగతి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ప్రపంచంలోని అశాంతి, ధర్మవ్యతిరేక దృక్పథాలను వివరించబడింది. సత్యం, ధర్మం, ఆధ్యాత్మిక సాధన మనం అవగాహన కలిగి పాటించడం ఎంత ముఖ్యమో వివరించబడింది.
ఎన్నంగార్ధభ ముత్తమాశ్వమగునే; హీనుండు దాతృత్వ సం
పన్నుండౌనె; ఖలుండు పుణ్యుఁడగునే; పల్గాకి సాధౌనె; క
ల్జున్నౌనే; మహిషంబ హస్తి యగునే; జోరీగ దేఁటౌనెటుల్
మున్నుం బిల్లి మృగేంద్రమౌనె భువి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
జీవించేటప్పుడు జ్ఞానం, దయ మరియు త్యాగం ఎంత ముఖ్యమో వివరించబడింది. కాలగమనంలో, మంచి నీతులు, బుద్ధి, పుణ్యం మరియు దైవభక్తి మనం ఏ మార్గంలో ఉండాలో చూపిస్తుంది.
బలి భిక్షన్ దయఁబెట్టఁబూనిన మహాపాపాత్మకుల్ భువిలో
పలఁగోట్యర్భుద సంఖ్యయైనఁద్రిజగత్ర్పఖ్యాత దానవచ్ఛటా
కలనావర్తిత పుణ్యమూర్తియగునే గాటంబుగాఁబర్వు దో
మలువేయైన మదద్విపంబగునె రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
పాపులు, రాక్షసులు మరియు అశాంతి నుండి శాంతి పొందడానికి రాముని భక్తి మార్గం చూపిస్తుంది. దాన, పుణ్యం మరియు శ్రద్ధ జీవితంలో ఎలా మార్పు తెస్తాయో వివరించబడింది.
ధరలోనన్ సుకవిప్రణీత బలవద్ధాటీనిరాఘాట భా
స్వర సత్కావ్య కథాసుధారస పరీక్షాదీక్ష విద్వన్మహా
పురుషశ్రేష్టునకబ్బు, పామరునకే పోల్కిన్ లభించున్ సదా
మరుదాత్మోద్భవసేవితాంఘ్రినల! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
వేదశాస్త్రం, భక్తి, ధర్మం పట్ల అవగాహన కలిగి ఉండటం ద్వారా ఆధ్యాత్మికంగా ఎలా ఎదుగుతామో చెప్పబడింది. జ్ఞానం, పవిత్రత మరియు సేవ ద్వారా ఆధ్యాత్మిక జీవితంలో ఎంత అనుభవం పొందవచ్చో వివరించబడింది.
పద్యంబేల పసిండి? కీప్సితము దీర్పన్ లేని జేజేకు నై
వేద్యంబేల? పదార్థ చోరునకు నుర్విన్ వేదవేదాంత స
ద్విద్యాభ్యాసక బుద్ధియేల? మదిభావింపంగ నెల్లప్పుడున్
మద్యం బానెడు వానికేల సుధ? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
అహంకారం, తక్షణ భావాలు, మరియు అభిలాషలు జీవితంలో ప్రతికూలత తెచ్చే అంశాలు. మన జీవితంలో దురాశను ఎలా దూరం చేయాలో చెబుతుంది.
ముకురంబేటికి గ్రుడ్డివానికి, జనామోదానుసంధాన రూ
పకళాకౌశలకామినీ సురతలిప్సాబుద్ధి ద్ధాత్రిన్నపుం
సకతం గుందెడు వానికేమిటికి, మీసంబేటికిన్ లోభికిన్
మకుటంబేటికి మర్కటంబునకు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
దురాశ, దుష్టత, మరియు అశాంతి పెంచే వ్యామోహాలు, అహంకారం, మరియు స్వార్థం మన జీవితాన్ని ఎలా కలుషితం చేస్తాయో చెబుతుంది. సరైన మార్గం అనుసరించడం ద్వారా మోక్షం పొందవచ్చు.
కుజనున్ ధర్మతనూజుఁదంచు నతుమూర్ఖున్ భోజరాజంచు ఘో
రజరాభార కురూపకారిని రమారామాకుమారుండటం
చు జడత్వంబునవేఁడి కాకవులు కాసుంగాన రెన్నంగ సా
మజ రాజోగ్రవిపద్దశాపహర! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
పాపాత్ములు, అజ్ఞానులు, మూర్ఖులు, అధర్మాన్ని కొనసాగిస్తారు. వారు చేసే ఆచరణలు, వారి పాపకర్మలు సమాజంలో కలకలం సృష్టిస్తాయి. రాముడిని భజించడం ద్వారా మానవులు శాంతిని పొందగలరు.
చలదశ్వద్ధతరుప్రవాళమనుచున్ సారంగ హేరంబటం
చలరుందింటెన పూవటంచు ముకురంబంచున్ భ్రమన్ సజ్జనుల్
కళలూరంగ రమించుచున్ వదలరే కాలంబు ముగ్ధాంగనా
మలమూత్రకర మారమందిరము రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
లోభం, దురాశ, దుర్మార్గం జీవితంలో శాంతి లేకుండా చేస్తాయి. మనం చేసే అన్ని పనుల్లో మనసు శాంతి, సదాచారం ఉండాలని చెప్పబడింది.
సుదతీపీనపయోధర ద్వయముపై సొంపొందు నెమ్మోముపై
మదనాగారముపైఁ గపోలములపై మధ్యప్రదేశంబుపై
రదనావాసంబు పయిన్నితంబముపయిన్ రాజిల్లు నెంతేని దుర్
ర్మద వృత్తిన్ ఖలుచిత్త మిద్ధరణి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
దురాశ, కామం, మోహం మానవులను నాశనం చేయగలవు. శరీరంలో బలహీనతను పూర్ణంగా వదిలి మనం ధర్మాన్ని అనుసరించాలి.
రసికోత్తంసులు సత్కులీనులు మహాద్రాఘిష్ట సంసార ఘో
రసముద్రాంతరమగ్నులై దరికిఁ జేరన్ లేక విభ్రాంతిచేఁ
బసులం గాచిన మోతకొయ్య దొరలం బ్రార్థింతు రెంతేని దే
మసగాదే యిది యెంచి చూచినను రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
అశాంతి సముద్రంలో మునిగిన మానవుడు పుణ్యం, దానాలు చేసుకునే మార్గంలో ఉంటే శాంతి పొందుతాడు.
సరసుం డాతఁడు పెద్ద యాతఁడు మహాసౌందర్యవంతుం డతం
డరి హృద్భీకరశౌర్యధుర్యుఁ డతఁడుద్యద్దాన కర్ణుం డతం
డురుగోత్రోద్భవుఁడాట డెవ్వడిల నుద్యోగార్థ సంపన్నుఁడౌ
మరుదీశోపల నీలమూర్తి ధర! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
భక్తితో, సేవతో, సమాజ సేవ మరియు ధర్మం కోసం జీవించినవారు నిజమైన మహనీయులు. వారు రాముడి పాద సన్నిధిని పొందుతారు.
విత్తం బొత్తుగఁ గూర్చి మానవుఁడు దుర్వృత్తిం బ్రవర్తించి యు
వ్వెత్తుం దేహ మెఱుంగలేక తిరుగున్ హేలాగతిన్ బత్తెఁ దాఁ
జిత్తాంబ్జంబున మిమ్ముఁ గొల్వఁ డెపు డిస్సీ యెంత పాపంబొకో
మత్తరాతి నిశాట సంహరణ! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సంపద విషయంలో లోభం, దురాశను పెంచుకుని ఆత్మ స్వరూపాన్ని మరచిపోయినవారు శాంతిని పొందలేరు.
శమ మావంతయుఁ బూననొల్లఁడు గరుష్ఠ జ్ఞానవిద్యావిశే
షము గోరంతయు నాత్మలోఁ దలఁపఁ డాచార ప్రచారంబు ధ
ర్మము వీసంబును జేయఁజాలఁడు గదా, ముందుండు పెన్ రొక్కపున్
మమతన్ దేహ మెఱుంగలేక ధర రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
జీవనంలో జ్ఞానం మరియు ఆత్మబలాన్ని పెంపొందించుకోలేకపోయినవారు నిజమైన ధర్మాన్ని పొందలేరు.
భువిలో లోభులు కూడఁబెట్టిన ధనంబున్ బందికా డ్రూడిగల్
బవినీలున్ దరిబేసులున్ దొరలొగిన్ వచ్చుల్ నటీ దాసికా
యువతుల్ గుంటెనకత్తెలున్ గొనుదు రోహో! యెట్టి కర్మంబొ! హై
మవతిసన్నుత దివ్యనామ! రఘురామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధన దాహం, దోపిడీ, బంధుత్వం మనిషి నాశనానికి దారితీస్తాయి. సన్మార్గాన్ని అనుసరించాల్సిన అవసరం ఉంది.
సిరులెంతేనియు నిక్కువంబనుచు దుశ్శీలన్ మదిన్ నమ్మి ని
ర్భర గర్వంబున మీఁదు చూతు రహహా! భవంబుతో నెంచినం
గరి కర్ణాంతము లంబు బుద్భుదతతుల ఖద్యోతకీతప్రభల్
మరుదగ్రార్పిత దీపమాలికలు! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
అహంకారం, సంపదలో మమకారం మనిషి తన జీవితంలో శాంతిని పొందనీయవు. ఈ భ్రమల నుంచి బయటపడాలి.
ఇటురా రమ్మని పిల్చి గౌరవముగా హేమాంబరాందోళికా
కటకప్రాకట భూషణాదులిడి వేడ్కన్ ఱేఁడు ప్రార్థింప వి
స్ఫుట భంగిం దగు కావ్యకన్య నిడనొప్పున్ గానిచో నుర్వి కో
మటి మేనర్కమె బల్మిఁగట్టఁగను? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి భక్తి మరియు సన్మార్గం మనిషికి శాంతిని ప్రసాదిస్తుంది. మానవులు భక్తితో జీవిస్తే వారు జీవనంలో సుఖశాంతిని పొందుతారు.
తనకుం బద్యము లల్లి సత్కవులు నిత్యంబుం బ్రసంగింపఁగా
విని యొత్తుల్ దిను దాసరింబలె బయల్వీక్షించుచుం గానియై
న నొసంగన్ మదిలోఁ దలంపని మదాంధక్షోణిపాలుండిలన్
మునుమార్గంబు గ్రహింపఁగాఁగలడె రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
నిజమైన భక్తి ఉన్నవారిని మాత్రమే రాముడు కాపాడతాడని చెబుతారు. ధనికులు వారి మనసులో నిజమైన భక్తిని అలవర్చుకోకుండానే భక్తులుగా ప్రవర్తిస్తారు అని కవి భావిస్తున్నారు.
ధాటీపాటవ చాటు కావ్యరచనోద్యద్ధోరణి సారణీ
వాటీకోద్గతి సత్కవీశ్వరుఁడు నిత్యంబుం దమున్ వేఁడఁగా
వీటీఘోటక హాటకాదు లిడ రుర్విన్ నిర్దయాబుద్ధిచే
మాటే బంగారు నేటి రాజులకు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సత్కవులు రాముడి భక్తితో జతగావడం సంతోషకరమైనది, కానీ ప్రస్తుత కాలంలో రాజులు నిజమైన కవిత్వాన్ని మెచ్చుకునే ధనం ఇవ్వడం లేదు అని భావం.
పలుమాఱుం ద్విజరాజు లొక్కటఁ దముం బాధింతురంచున్ విషా
నలఘోరాననముల్ముడుంచుకొని కానన్ రాక దుర్గస్థలం
బుల వర్తించుచు బుస్సు రందు రిల నాభోగేశు లెందైననున్
మలఁకల్మాని చరింపఁగాఁగలరె? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కవి అసలు సత్యాన్ని వివరిస్తారు, భక్తులు తపస్సులో ఉంటూ తమ గమ్యానికి వెళ్లే ప్రయత్నం చేస్తుంటే, అడ్డంకులుగా ఉండే ప్రజలను వివరిస్తారు.
గడియల్ రెండిక సైచిరా వెనుకరా కాసంత సే పుండిరా
విడిదింటం గడె సేద దీర్చుకొనిరా వేగంబె బోసేసిరా
యెడపొద్దప్పుడు రమ్మటంచు సుకవిన్ హీనప్రభుం డిగతిన్
మడఁతల్వల్కుచుఁ ద్రిప్పుఁగాసిడక! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధనికులు కవుల కృషిని పట్టించుకోకుండా వారిని మాత్రమే నిందిస్తూ, తమ భోగాలను ఆస్వాదిస్తూ ఉంటారు. కవులు తమ ప్రతిభతో జనాన్ని ప్రభావితం చేసే సమర్థులు అయినా, రాజులు వారికి సరైన గౌరవం ఇవ్వడం లేదు.
బలరాజన్యుఁడు ధూర్తకాకవిఁ గనంగంపించి విత్తంబు దా
నలఘ ప్రక్రియ నిచ్చు సత్కవివరున్ హాస్యంబు గావించు నౌ
నిల బర్బూరము గాలివానఁబడుగాఁ కింతైనఁ గంపించునే
మలయోర్వీధర మారుతంబునకు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కవులు నిజమైన కవిత్వం రాస్తే వినడమే కాదు, అది సమాజంలో మార్పును తెస్తుంది. కానీ రాజులు కేవలం వ్యంగ్యాన్ని మెచ్చుకుంటున్నారు, సత్యాన్ని కాకుండా వ్యంగ్యాన్ని మాత్రమే అభినందిస్తున్నారు.
కాయస్థుల్గణికా జనంబులు తురుష్క శ్రేణులున్ దుష్టదా
సెయుల్ వైద్యులున్ బురోహితులు దాసీభూతముల్ గాయకుల్
బోయల్ గొందఱు లోభిభూవరు ధనమున్ సంతతంబున్ మహా
మాయాజాలము పన్ని లాగుదురు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కవి తురుష్కులు, క్షుద్రచర్యలతో కూడిన వైద్యులు, పూజారులు, ధనాన్ని మాత్రమే చూసే మంత్రులు వంటి అనేకమంది సమాజాన్ని మోసం చేస్తున్నారు అని విమర్శిస్తున్నారు. ఈ ప్రజలు ధనమే తమ ఆస్తి అనుకుంటూ నిజమైన విలువల్ని త్యజిస్తున్నారు.
శ్రీలక్ష్మీ మదయుక్తుఁడై నృపుఁడువాసింబేర్చు భూదేవునిం
గేలింబెట్టి తదీయకోమ మహిమన్ గీడొందు నెట్లన్న ది
క్ఖేలత్కీర్తి త్రిశంకుం డల్క నలశక్తింబల్కి తద్వాగ్గతిన్
మాలండై చెడిబోవడోట మును రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధనవంతులు అహంకారంతో నిండిపోతూ, నిజమైన భక్తిని కేవలం బాహ్యకావ్యాలుగా మాత్రమే ఆచరిస్తున్నారు. ధనంతో నిండిన వాళ్ళు భక్తిని పూర్తిగా నమ్మకుండా తమకిష్టమైన ప్రవర్తనలో ఉంటారు.
లస దుద్యజ్జ్వల భవ్యదివ్య కవితాలంకార విద్యావిశే
షసమాటోప విజృంభమాణ కవిరాత్సంక్రందనుం ద్రిప్పి త్రి
ప్పి సమీచానతఁబ్రోవకుండు నృపతుల్ పెంపేది నిర్భాగ్యులై
మసియై పోవరె తత్క్రుధాగ్ని నిల రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాజులు అసలు కవిత్వాన్ని ప్రశంసించే స్థితిలో లేకుండా, తమకు ఆర్ధిక ప్రయోజనం ఉన్నదే ప్రాముఖ్యమని భావిస్తున్నారు. కవులు ఎంతగానో కృషి చేసి తమ ప్రతిభను ప్రదర్శించినా, వీరికి సరైన గుర్తింపు రాదు.
రసికత్వంబును దాన ధర్మగుణముం బ్రత్యర్థిశిక్షాకళా
భ్యసనప్రౌఢిమ నాధుబంధుజనతా త్యం తావనోపాయ లా
లసచిత్తంబును దృప్తియుం గొఁఱత వాలాయంబు దానెంచఁదా
మసమే మిక్కిలి దుర్నరేంద్రులకు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సత్కవులు రసికులకూ, ధర్మానికీ ప్రాధాన్యం ఇస్తారు కానీ ధనమనే ధ్యాసలో ఉండే రాజులు నిజమైన భక్తిని, ధర్మాన్ని పట్టించుకోరు. వారికీ ధనమే ప్రధానమైన ధ్యేయం అవుతుంది.
ఖలభూనాథఁడు నిచ్చనిచ్చ జనులన్ గారించి విత్తంబు మి
క్కిలిగా గూరిచి పుట్టలో నిఱికి వేఁగింపంగ నుద్దండతం
బలవన్మేచ్ఛులు పొంది లావనుచు లే బాధింతురౌపెట్టి జెఱ్ఱిఁజీ
మలు చీకాకుగఁ జేయుచంగముగ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సమాజంలోని వ్యక్తులు కేవలం రాజుల ముందు నమస్కారం చేసి ధనం పొందడం కోసం తమ విలువలను త్యజిస్తున్నారు. రాజులు, సత్కవులను వెక్కిరిస్తూ, సమాజంలో ఉన్న ధనికులను ప్రోత్సహిస్తూ ధర్మాన్నే పక్కనబెడతారు.
అతికష్టం బొనరించి భూమిజనుఁ డత్యాసక్తి విత్తంబు వి
స్తృతభంగిం గడియింపఁగా నెఱిఁగి ధాత్రీకాంతు లుద్దండ ప
ద్ధతి వానిం గొనిపోయి కొట్టి మిగులం దండించి యా సొమ్ము స
మ్మతిఁగైకొండ్రు మఱెంత నిర్దయులొ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ఈ పద్యంలో కవి, ప్రజలను వంచించి సంపద కూడగడుతున్న ధనికులను ఖండిస్తున్నారు. రాముడా, ఈ నిర్దయులని చూసి సహించలేకపోతున్నానని చెప్పారు.
దానంబిల్లె, దయారసంబు నహి, సద్దర్మంబుతీర్, మీపద
ధ్యానంబున్ గడులొచ్చు సత్యవచన వ్యాపారముల్ సున్న సు
జ్ఞానం బెంతయు నాస్తి సాధుజన సన్మానేచ్ఛ లే దెన్న నీ
క్ష్మానాధాధమకోటి కేది గతి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధర్మం, దయ, సత్యం లేని ప్రపంచంలో ప్రజలు ధనానికే విలువ ఇస్తున్నారు. భక్తులు నమ్మకం వదలకుండా ఉండాలని కవి రాముణ్ణి ప్రార్థిస్తున్నారు.
తనువుల్ నిక్కము లంచు నెంచుకొని అత్యంత దుర్మార్గ వ
ర్తనులై నిర్దయమీఱ భూమిప్రజలం దండించి విత్తంబులా
ర్కవము ల్సేయుచు గొందు లందొదిగి నిచ్చల్గానరాకుంద్రు ఛీ!
మనుజాధీశుల కేఁటి ధర్మములు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కవి, దుర్మార్గ పాలకులు తమను ఆస్తులు దోచుకుంటూ ప్రజలను వంచిస్తున్నారని, ప్రజలకు సేవ చేయని ధనవంతులను దురాశతో దుర్వినియోగం చేస్తున్నారని అన్నారు.
మురుగుల్ ప్రోగులు నుంగరాల్సరిపిణీల్ముక్తా మనీహారముల్
తురంగంబు ల్గరు లందబులు భట స్తోమంబులున్ రాజ్యమున్
స్థిరమంచున్ మది నమ్మి పాపములు వే సేతు ర్మదోన్మత్త పా
మర భూవిష్టప దుష్టనాయకులు రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాజులు ధనవంతులుగా ఉండటానికే పరిమితమై, రాజ్య పాలనలో ధర్మం పాటించకుండా తమకు కావాల్సిన భోగాలను ఎంచుకుంటున్నారని చెబుతున్నారు.
మకరోగ్రక్రకచాగ్రజాగ్రదురు సమ్యక్ఛాత దంష్ట్రా క్షత
ప్రకటాంఘ్రిద్వయనిర్గళ ద్రుధిరధారాపూరఘోరవ్యధా
చకితుండై మొఱసేయు నగ్గజపతిన్ సంప్రీతిరక్షింపవే
మకుటీభూత శశాంక చాపహర! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
ధనముందు ప్రజల అహంకారం, పాపాలు కూడా ఉండవని ధనికులు భావిస్తూ తమ దుర్మార్గాలపై పట్టుదలతో ఉంటారు.
అగవిద్వేషణుఁగూడి వేడుక నహల్యా దేవి గ్రీడింపఁగా
భగవంతుం డగు గౌతముండు హని కోపస్ఫూర్తి శాపింప నీ
జగతిం ఱాపడి తాపమొందగ పదాబ్జ ప్రస్ఫుర ద్ధూళిచే
మగువం జేసితి వెంత వితయది రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
అపచారం చేసిన హల్యను శాపించడానికి గౌతముడు కోపంతో ఉంటాడు. రాముడి పాదాలను తాకడంతోనే ఆమె పాపాలు తొలగిపోవడం కూడా నిష్కలంకభక్తికి రూపం.
అమరేంద్రాది సమస్త దేవభయదాహంకార హుంకార సు
ర్ధద బాహా బలసింహనాద పటుకోమండోగ్ర బాణఛ్చటా
సమజాగ్రత్ఖర దూషణాసురుల భాస్వ ద్దండకారణ్య సీ
మ మును ల్మేలని మెచ్చఁ ద్రుంచితివి రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
దుష్టులు తమ పాపాలతో మునుగుతున్నప్పుడు రాముడు భక్తులకు రక్షణ కవచంలా ఉంటాడు. సకల దేవతల పూజలకీ, భక్తులకీ కాపాడుతున్నాడు.
నే నీ బంటను నీవు నా దొర విదే నిక్కంబటంచు న్మదిన్
నానాభంగుల నమ్మి కొల్చితినే యెన్నాళ్ళాయె జీతంబుకా
సైన న్నేఁటి కొసంగవైతి భళియాహా! లెస్స! బాగాయెగా!
మౌనీంద్ర శయపద్మ షట్చరణ! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కవి రాముణ్ణి తానే బంటు అని పిలుస్తూ, నిజమైన భక్తి ఎప్పుడూ నిలబెట్టే దిక్కు అని, ధర్మాన్నే రక్షిస్తుందని కీర్తిస్తూ ప్రార్థిస్తున్నారు.
బలదేవుందతి నీచవృత్తిని సురాపానంబు గావింపఁగా
జలజాతాస్త్రుఁడు మానినీ పురుషలజ్జాత్యాగముల్ సేయఁగా
చలమారంగనలక్ష్మి సజ్జనుల నిచ్చల్ పట్టి బాధింపఁగా
మలపం జాల విదే వివేక మిల? రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
సత్కారాలను వదిలేసి, అన్యాయాన్ని ప్రోత్సహిస్తూ సత్ప్రవర్తనలన్నీ వదిలిపెట్టారు. కేవలం సుఖాన్ని కోరుతూ, ఇతరుల పట్ల నిర్దయగా ప్రవర్తిస్తున్నారు.
అదిరా! పిల్చినఁ బల్కవేటికి? బరాకా చాలు నిం కేలఁగాఁ
గదరా! మిక్కిలివేఁడి వేసరిలు బాగా? నీకు శ్రీజానకీ
మదిరాక్షీ శరణంబులాన! నను బ్రేమన్ బ్రోవరా వేడ్క శ్రీ
మదుదుంచత్ప్రభుతాగుణప్రథిత! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
చివరి పద్యంలో రాముడి కరుణతో జీవితం బాగుపడుతుందని, భక్తి అన్నది చివరకు మనల్ని కాపాడే మార్గమని రాముడిని కీర్తిస్తూ కవి ప్రస్తావిస్తున్నారు.
వందిం బోలి భవత్కథావళులనే వర్ణింతు నత్యంత మీ
చందం బొందఁగఁగొందలం బుడిపి నిచ్చల్లచ్చి హెచ్చంగ నీ
వందందుం దిరుగంగబోక దయ నాయం దుండు మెల్లప్పుడున్
మందప్రక్రియమాని పూనికను రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడిని సత్కవిత్వం సృష్టించడం ద్వారా ఆరాధిస్తూ, ఆ ప్రక్రియకు రాముడి అనుగ్రహం కావాలని కవి ఆశిస్తూ, తాను పండితుల నుతించబోయినా అది కేవలం రాముడి అనుగ్రహం వల్లే సాధ్యమవుతుందని చెబుతాడు.
అకటా! తావకకావ్య భవ్య రచనావ్యాపార లీలావిలో
లకసత్స్వాంతుఁదనైన నా పయిని నీలక్ష్మీకటాక్షామృతం
బొకవేళం జనుదేరదేమి? దయలేదో యోగి హృత్పద్మస
నృకరందాసవ పానకృద్భ్రమర రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడి కటాక్షంతో తన జీవితం కాంతిమంతమవుతుందని, రాముడి కరుణకటాక్షం లేకుండా తనకు జీవితం నిష్ప్రయోజనం అని కవి భావిస్తున్నాడు.
నతమర్త్య వ్రజ వాంచితార్థ ఫలదాస శ్రీవిరాజన్మహో
న్నత మందారమ వంచు ధీరజను లానందంబునం దెల్ప నే
వ్రతచర్య న్నినువేఁడి వేసరితి ప్రోవన్ రావిదే నీకుస
మ్మతమా! తెల్పుము తేటతెల్లముగ రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముడు భక్తుల కోరికలను తీర్చే వాడు, సత్కవుల ఆశీర్వాదముగా ఉండాలని కవి కోరుతున్నాడు. ధైర్యంగా ఉండి రాముని ఆశీర్వాదం పొందాలని మనస్ఫూర్తిగా ఆకాంక్షిస్తున్నాడు.
పదపద్యంబు లొనర్చి నీకొసగనో ప్రాజ్ఞుల్ నుతింపగ మీ
పదపద్మంబులు భక్తితోడ మదిలో భావింపనో! యేమిటం
గొదవే దేఁటికి జాగుచేసెదవు? కోర్కులు దీర్పువేవేగ! శా
మదరాతిక్షణ దాచరప్రమద! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
భక్తితో రాముడి పాదాలను సేవిస్తూ, తన కోర్కెలను తీర్చమని రాముడిని వేడుకుంటున్నాడు. రాముడి సేవలో మిగిలి కోర్కెలను తీర్చుకోవాలని ప్రార్థిస్తున్నాడు.
క్రతువుల్ సేసెదనంటినా, బహుపదార్థంబిల్లె! సంధ్యాజప
వ్రతముల్ సేసెదనంటినా దొరలఁ గొల్వంగావలెం గూటికె
ధృతి నిన్వేడెదనంటినా నిలువ దొక్కింతైనగానీ దయా
మతి నన్నేగతిఁబ్రోచెదో యెఁఱుగరామా! భక్తమందారమా!
భావం:
తన భక్తి కార్యక్రమాలు, పూజలు, వ్రతాలు ఎంత చేసినా, రాముడి కరుణకటాక్షం పొందేంత వరకు తనకిదేమి ప్రయోజనమని భావిస్తూ, రాముని తలచడం వల్లే తనకు ఉద్ధరణ అని చెప్పుకుంటున్నాడు.
తగునా పావన తావకీన పదధ్యాననిష్ఠాగరి
ష్ఠ గతిన్ వర్తిలుమాకు నిప్పు డతికష్ట ప్రాప్తిఁగావించి బల్
పగవానిన్ బలెఁజూడఁగాఁ హటకటా! పాపంపు గాదోటు! జి
హ్మగ సమ్రాట్కరకంకణప్రణుత! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
కష్టాల్లో ఉన్నప్పుడు ధర్మాన్ని విస్మరించకుండా, భక్తి మార్గంలో ఉండాలని మనస్ఫూర్తిగా కోరుతున్నాడు.
నిను నా దైవముగా భజించుటాకు నేనిత్యంబుఁ గావించు స
జ్జనతాకర్ణ రసాయన ప్రకటభాస్వత్ సోము లేసాక్షి నీ
వనుకంప న్నినుఁబ్రోచుచుండుటాకు నీయైశ్వర్యమె సాక్షి నీ
మనసు న్నా మనసు న్నె~ౠఁగు నిది రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
తన భక్తితో రాముని స్మరించటం ద్వారా దైవానుగ్రహం పొందాలని, భక్తితో పూనుకుని రాముడిని ప్రస్తుతిస్తూ కవి ప్రార్థిస్తున్నాడు.
జయ మొప్పార నిను న్మదీయ హృదయాబ్జాతంబునం గొల్తు నే
రములెల్లన్ క్షమచేసి ప్రోతు వనుచున్ రాఁగంజనన్ నీదుచు
త్తము నాభాగ్య మదెట్టిదో యెఱుగ తధ్యం బిద్దసంగ్రామ ధా
మమహాకాయవిరామశతశర! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
తన జీవితంలోని కష్టాలను దాటించే దైవముగా రాముడిని పూజిస్తూ, రాముడి కరుణతో తన జీవితం సార్థకమవుతుందని కవి చెబుతున్నాడు.
జయనారాయణ! భక్తవత్సల! హరే! శౌరే! జగన్నాయకా
జయ! సీతాహృదయేశ! శేషశయనా! శశ్వద్దయాసాగరా!
జయ పీతాంబర! రామచంద్ర! జలదశ్యామాంగ! విష్ణో! నిరా
మయ! లీలామనుజావతారధర! రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
రాముని విజయం, కరుణ మరియు భక్తులకు ఇచ్చిన ఆశ్రయం గురించి కీర్తిస్తూ, కవి రాముని ఆశీర్వాదం కోరుతూ పునరుక్తి చేస్తాడు.
సరసప్రస్తుత కూచిమంచి కులభాస్వద్వార్ధి రాకాసుధా
కరుఁడన్ గంగన మంత్రినందనుఁడ! రంగల్తిమ్మభూమండలే
శ్వరపర్యార్పిత "బేబదల్" బిరుదవిస్ఫాయజ్జగన్నాథనా
మ రసజ్ఞుండను బ్రోవు మెప్డు నను రామా! భక్తమందారమా!
భావం:
తాను భక్తితో రాముడిని ప్రార్థిస్తూ, రాముడు తన భక్తికి ప్రతిఫలమివ్వాలని, ధర్మాన్ని నిలబెట్టాలని ప్రార్థిస్తున్నాడు.