త.. అక్షరం
1.తండ్రికన్న సుగుణి తనయుఁడు గల్గెనా
పిన్న తనము లెన్న మిన్నగాదు
వాసుదేవు విడిచి వసుదేవు నెంతురా
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: తండ్రికి కంటే ఎక్కువ మంచిగుణాలు కలిగిన కుమారుడు ఎప్పుడూ ఉండడు,చిన్నతనంలో ఉన్న మంచిగుణాలు, పెద్దతనంలో ఉండవు,వాసుదేవుడు (కృష్ణుడు) తన తండ్రి వసుదేవుని విడిచి వెళ్లలేదు, అలాగే మనం కూడా మంచి గుణాలను విడిచి పెట్టకూడదు,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
2.తండ్రిసొమ్మునైన దాయాదిసొమ్మైనఁ
బరులసొమ్మునయినఁ బ్రాప్తధనము
దయను దీనులకును దాన మిచ్చినవాఁడె
బహుళపుణ్యజనుఁడు పరఁగ వేమ!
అర్థం: తండ్రి నుంచి లభించిన ధనం అయినా, ఇతర బంధువుల నుంచి వచ్చిన ధనం అయినా,అప్పులు చేసుకుని సంపాదించిన ధనం అయినా, వేరే ఏ రకంగా వచ్చినా,దయతో, పేదవారికి, దీనులకి ధనం ఇవ్వడం (దానం) చేయువాడు,అతడు పుణ్యాత్ముడని చెప్పవచ్చు, వేమన చెబుతున్నాడు.
3.తంత్రవాదు లెన్న తఱచుగా నుందురు
మంత్రవాదు లెన్న మహిని లేరు
జంత్రగాని బొమ్మ చందంబు లాయెరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తంత్రవాదులు అనేక రకాలు ఉంటారు, అనేక మందిని చూచుకోవచ్చు,మంత్రవాదులు ఉన్నప్పటికీ, అవి చాలా సందర్భాలలో ఫలించవు,జంత్రాలు (మాంత్రిక పరికరాలు) లేదా బొమ్మలు (విషయాలు) నిజమైన ప్రభావం చూపవు, అవి కేవలం మాయగా కనిపిస్తాయి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
4.తగినకులజుఁడైన తలయెత్తు ధనమైన
భాగ్యపురుషునేల పట్టనెంచు
పరమసాధ్వి చూడ పరులనంటదు సుమీ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: సరైన కులంలో పుట్టినవాడు అయినా, ధనవంతుడు అయినా,అదృష్టవంతుడు అయినా,ఒక పరమసాధ్వి (నైతికత కలిగిన స్త్రీ) ఎప్పుడూ ఇతరులను నిందించదు, ఇతరులను తక్కువగా చూడదు,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
5.తగులుసతిని గూడి బిగువుగా రమియింప
కడుబలుండు పుట్టు గట్టిగా
ను
పురుషుఁ డబలుఁడైనఁ బుత్రు లబలులురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తగిన స్త్రీ పురుషులు సరిగా కలిసి, ప్రేమతో జీవించినప్పుడు,వారి బలం స్థిరంగా, గట్టిగా ఉంటుంది,పురుషుడు బలవంతుడు అయితే, వారి పిల్లలు కూడా బలవంతులు అవుతారు,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
6.తా నొకటి దెలియునన్నది
తానట్టిది లేక యెల్లతావులు దానై
తానేగి పరిణమించిన
మానవునకు ముక్తి గలదు మహిలో వేమా!
అర్థం: వ్యక్తి తనను తాను పూర్తిగా తెలుసుకుంటాడు,తన నిజమైన స్వభావాన్ని మరియు అన్ని విషయాలను అర్థం చేసుకుంటాడు,ఆత్మజ్ఞానంతో సమ్మిళితమవుతుంది,ఆ వ్యక్తి ఈ లోకంలో మోక్షాన్ని పొందగలడు అని వేమన చెబుతున్నాడు.
7.తా నగుట యెఱిఁగి సర్వముఁ
దా నగుటయుఁ దెలిసి యెల్లతత్వముదానై
తానెఱిఁగి పరిణమించిన
మానవులకు శక్తిలేదు మహిలో వేమా!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తన నిజమైన స్వభావాన్ని తెలుసుకుంటే, అన్నీ తెలుసుకున్నట్లు,తన యొక్క నిజస్వభావాన్ని అర్థం చేసుకున్నప్పుడు, అన్ని ఇతర విషయాలు తెలియజేస్తాయి,తన నిజ స్వభావం అర్థం చేసుకున్నప్పుడు,ఆ వ్యక్తికి ఇతర శక్తుల అవసరం లేకపోతుంది, వేమన చెప్తున్నాడు.
8.తాతఁ గన్నతల్లి తనతండ్రిఁ గనుతల్లి
తన్నుఁగన్న తల్లి తల్లితల్లి
తల్లి శూద్రురాలు తానెట్లు బాపఁడో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాత, తండ్రి లేదా తల్లి వంటి కుటుంబ సంబంధాలు నిజమైన విలువను నిర్దేశించవు,వ్యక్తి తన స్వంత లక్షణాలు, నైతికత ఆధారంగా తన విలువను పరిగణించాలి,వ్యక్తి కులం, కుటుంబం మొదలైన వాటిపై ఆధారపడకూడదు. ఏ వ్యక్తి తల్లి, తన ఆత్మగత లక్షణాలను చూపించాలి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
9.తాతజనించెఁ గన్యకకు తండ్రులు తామును కుండగోళకుల్‌
మాతపరానుకూలి మరి యెక్కువ ద్రౌపతి భర్తలేవురు
నీతులు చెప్ప పాండవులనీమము లిట్టి వటంచు నెన్నుచు
భూతలమందు మిక్కిలిగఁ బూజలఁ జేసిరి వెఱ్ఱి వేమనా!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తన తాత, తండ్రి లేదా కుటుంబం ఆధారంగా విలువ నిర్ణయించబడదు,ఒక వ్యక్తి తన తల్లి, కుటుంబం, మరియు మరి ఇతర అంశాల ఆధారంగా విలువను నిర్ణయించవచ్చు. ద్రౌపది భర్తలపాటు తమ విలువలను వేరేలా చూపించవచ్చు,పాండవుల నెమలలో నీతి ప్రస్తావించబడుతుంది, వారు నిజమైన విలువలతో జీవించారు,ఈ భూలోకంలో, కులం, కుటుంబం ఆధారంగా మోసపెట్టి మనవులు ఎక్కువగా ఉంటారు, కానీ వారి నిజమైన విలువ వారి నైతికతలో ఉంటుంది.
10.తిట్టికొట్టిరేని తిరిగి మాటాడక
యడరుఁజూచి యదరింపకనీవు
తన్నుఁ గాదని నట్లు కాతఱపడకున్న
నట్టివాఁడు బ్రహ్మ మౌను వేమా!
అర్థం: కోపం లేదా అలసట వలన మరోరిని తప్పుగా మాట్లాడడం లేదా క్షమించడం మంచిది,మీ స్వంత నైతికతను, సద్గుణాలను ప్రదర్శిస్తూ ఇతరులను అంగీకరించాలి,స్వయంగా తప్పు చెప్పడం, దాన్ని అంగీకరించడం అవసరం,నిజమైన బ్రహ్మజ్ఞాని (నిజమైన మానవుడు) కేవలం మౌనంగా ఉండడం కాకుండా, తన స్వభావం మరియు నైతికతను ప్రదర్శించడం ముఖ్యం అని వేమన చెప్తున్నాడు.
11.తిట్టికొట్టిరేని తిరిగి మాఱాడక
యూరకున్నఁ జూడనుర్విమీద
వాఁడగు పరమాత్మ వర్ణింప శక్యమా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: వ్యక్తి తప్పులు నేరుగా తప్పక, సహనంగా, శాంతియుతంగా ఉండాలి,పరమాత్మను (దైవాన్ని) వర్ణించడం, అర్థం చేసుకోవడం, వివరిస్తే, అది మాటల ద్వారా కాదు,పరమాత్మను (దైవాన్ని) నిజంగా ఎలా వివరించగలము? అది కష్టమైనది,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
12.తిట్టెనేని మొట్టు మొట్టినఁ గొట్టును
కొట్టెనేని యముఁడు కొద్దిపఱచుఁ
గోప మెంచ చెడ్డపాపము నరహత్య
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: వ్యక్తి తన తప్పులు అంగీకరించకుండా, దాన్ని సరిదిద్దడం కష్టమై ఉంటుంది,యముడు (మరణదేవుడు) తప్పులను లేదా పాపాలను క్షమించడు,నరహత్య వంటి తీవ్రమైన పాపాలు మానవుడి జీవితంలో పెద్ద పాపంగా ఉంటాయి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెబుతున్నాడు.
13.తొడలమెఱుపుసొంపు తోరంపుకుచములు
వారకొప్పుగలుగు వనితఁజూచి
విటుఁడు నిలుచుటెట్లు విరహాగ్ని కొగ్గును
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: సుకుమారమైన, స్వచ్చమైన ప్రదేశం, శరీరం మరింత నిప్పు తీసుకుంటుంది,అటువంటి విరహాన్ని నరకములా అనుభవిస్తారు,విరహం ఒక మంటగా ఉండి, దాన్ని సంసారం మరియు వ్యక్తిత్వాన్ని కష్టపెడుతుంది,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
14.తొత్తు తొత్తెగాని దొరసాని గాఁబోదు
అడఁచుటింతె దానికైన గుణము
మిత్తికూళ్ళ దొంగ మేలెఱుఁగ నేర్చునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి నిజమైన లక్షణాలను (తన స్వభావాన్ని) తన ప్రవర్తన ద్వారా తెలియజేయాలి,నిజంగా మంచి లక్షణాలు, నైతికత, నిజాయితీ ఉండాలి,ఇలాంటివారు (మిత్తికూళ్ళ దొంగలు) కూడా నైతికతను నేర్చుకోవాలి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
15.తొత్తుతోడి పొందు దోషంబు దోషంబు
లంజతోడిపొందు లజ్జ చెడును
జారతోటిపొందు చావుకుమూలమౌ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తేలిగ్గా తీసుకోవడం లేదా సహనంతో కూడిన తప్పులు (దోషాలు) ఎప్పటికీ మన జీవితం మీద ప్రభావం చూపిస్తాయి,లాజ్జ (లజ్జ) పాపాలతో మరింత కష్టమవుతుంది, ఇది వ్యక్తి యొక్క అవమానాన్ని పెంచుతుంది,ఈ దోషాలు, తప్పులు శాశ్వతమైన మరణం లేదా నాశనానికి దారితీస్తాయి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
16.తొత్తుతోడిపొందు తొఱ్ఱిపెసలమూట
ముచ్చుతోడిపొందు తెచ్చునింద
తలవరింటిపొందు తలతోటిదీరురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తప్పులు, పాపాలు లేదా తీరలేని తప్పులు తరచూ అధిక అవగాహన లేకుండా ఉంటాయి,ఈ తప్పులు మనం సాధించిన పాఠాలు లేదా అవగాహనలు, అవి మన జీవితంలో చాలా ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంటాయి,మన జీవితంలో సత్కారాన్ని పొందడంలో తప్పులు, అవి ఎలా పాడుచేస్తాయో మనం తెలుసుకోవాలి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
17.తత్వ మింద్రియముల దరిఁజూచి గెలుచును
దత్వవేత్తయైనఁ దానె మిగిలి
రాజయోగి యనుచుఁ దేజంబుచేతను
దెలిసియుండు జగతి వినర వేమ!
అర్థం: తత్వాన్ని (సత్యాన్ని) మరియు ఇంద్రియాలను (సంవేదనలను) సరిగ్గా అర్థం చేసుకోవడం ద్వారా విజయం సాధించవచ్చు,సత్యజ్ఞానం ఉన్న వ్యక్తి మాత్రమే ఈ విజయం పొందగలడు,రాజయోగి తన మానసిక స్థితిని మరియు చేతిని నియంత్రించుకోవాలి,ఈ పద్ధతిలో, ప్రపంచాన్ని (జగతిని) అర్థం చేసుకోవడం సాధ్యమవుతుంది.
18.తత్వ మెఱుఁగువాడు దైవంబు నెఱుఁగును
సర్వసారములను జావఁ జేయు
కదళిమ్రింగునట్లు గరళంబు మ్రింగునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తత్వాన్ని (సత్యాన్ని) సరిగ్గా అర్థం చేసుకున్న వ్యక్తి దైవాన్ని కూడా పొందగలడు,ఈ వ్యక్తి సర్వసారాలను (అనంతం ఉన్న లక్షణాలను) సమర్థంగా నయం చేస్తాడు,కదళిమ్రింగు (పాముల వంటి) గరళాన్ని మింగినట్లు, సత్యాన్ని అర్థం చేసుకున్న వ్యక్తి కూడా అవి ఎలా పొందగలడు,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
19.తత్వము తిరమైన తావుల వెదకుచుఁ
దాను తత్వమగును తత్వ్తయోగి
తలఁపులన్ని యుడుగఁ దానెపో తత్వంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తత్వాన్ని (సత్యాన్ని) సరిగ్గా అన్వేషించడం మరియు వెతకడం అవసరం,తత్వవేత్త (సత్యజ్ఞానం కలిగి ఉండేవాడు) ఈ నిజమైన తత్వాన్ని (సత్యాన్ని) తెలుసుకుంటాడు,తత్వం (సత్యం) అనేది అన్ని స్థితులలో కనిపించవచ్చు, కానీ అది అర్థం చేసుకోవడం కష్టంగా ఉంటుంది,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
20.తత్వహీను లుండ్రు తఱుచుగా భువిలోన
తత్వ్త మెఱుగువారు తఱుచులేరు
కలిగిలేనివారు కనిపింపరారయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తత్వం లేకపోతే, వారు భూమి మీద తక్కువ అవగాహనతో ఉంటారు,నిజమైన తత్వవేత్తలు (సత్యజ్ఞానం కలిగి ఉండేవారు) సత్యాన్ని (తత్వాన్ని) అర్థం చేసుకుంటారు,తత్వం లేకపోతే, వారు సత్యాన్ని గుర్తించలేరు,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
21.తన కేనాఁడు సుభిక్షము
తన కేనాఁడును భంగంబు తనకుఁదనుజుఁడు
తానున్నయట్టి దశకును
మనసున నిల చివుకుచుండు మనుజుఁడు వేమా!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తన పరిసరాల్లో సుభిక్షం (అనుకూల పరిస్థితులు) పొందవచ్చు,ఒక వ్యక్తి తన పరిసరాల్లో ఉన్న పరిస్థితులు, స్వీయ స్థితిని ప్రతిబింబిస్తాయి,అతడు ఉన్న స్థితిని, దశను అర్థం చేసుకోవాలి,ఒక వ్యక్తి యొక్క మనసు స్తిరంగా ఉండాలి; అందులో మాత్రమే అతడు సుఖం పొందగలడు.
22.తన గుణము తనకు నుండఁగ
నెనయంగా నొరునిగుణము నెంచును మదిలో
తన గుణముఁదాను దెలియక
పనరి యొరుని ననెడువాఁడు భ్రష్టుఁడు వేమా!
అర్థం: ప్రతి వ్యక్తి తన స్వభావాన్ని మరియు గుణాలను అన్వేషించాలి.,అవగాహన లేదా మంచి సద్గుణాలు మనస్సులో ఉండాలి,స్వంత గుణాలను (స్వభావాన్ని) అర్థం చేసుకోకపోతే,వారు కష్టపడి నష్టపోతారు, వారి జీవితం భ్రష్టంగా మారవచ్చు.
23.తానె తత్వమనుచు తన్నెఱుంగక లేక
మాయతత్వమనుచు మఱుగుచుండు
ధర్మకర్మములను తగరోయ దత్వమౌ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తన స్వంత తత్వాన్ని (సత్యాన్ని) అర్థం చేసుకోకపోతే,ఆయన మాయ (అసత్యం లేదా తాత్కాలికమైన) తత్వాన్ని తప్పుగా అర్థం చేసుకుంటాడు,ధర్మం (సత్యం) మరియు నిజమైన ఆచరణలను అనుసరించాలి,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
24.తన నిజరూపముఁ జూడఁగ
తన మాయను సిద్ధులయినఁ దపముల మాయన్‌
తానెంతటి ఘనుఁడయినను
తనిసినవాఁడైన జూడ ధరలో వేమా!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తన నిజమైన స్వభావాన్ని అర్థం చేసుకోవాలి,స్వంతమాయ (అసత్యం) ను మాత్రమే చూస్తున్నా, అది మాయ (తాత్కాలికమైనది),ఎంతటి ఘనత ఉన్నా, అది సారవంతమైనది కాదు,నిజమైన స్వభావం లేకపోతే, నిజమైన మానసిక స్థితి సాధ్యం కాదు.
25.తానే నేర్పరియయినం
తారకములఁ దానెతన్ను దప్పించుకొను
దానెన్ని విధము లడరిన
తానే పరమాత్మ యనుచుఁ దలఁచర వేమా!
అర్థం: నిజంగా నేర్పరినవాడిగా (జ్ఞానం మరియు అర్ధం కలిగి) ఉన్నా,అనేక తారకాలు లేదా అడ్డంకులు అతనిని అడ్డుకుంటాయి,అనేక విధాలుగా ప్రయత్నించడం, శ్రమపడడం అవసరం,స్వయంగా పరమాత్మగా (సుప్రీమ్ బీటీయూ) మారడం ముఖ్యం.
26.తేనె పంచదార తియ్యమామిడిపండు
తిన్నఁగాని తీపు తెలియగరాదు
కన్న నింపు పుట్టుఁ గామినియధరంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తేనె, పంచదార, మరియు మామిడి పండు అన్ని తీయగా ఉన్నాయి,వీటిని తినకపోతే, వీటికి ఉండే తీపి లేదా సుఖం తెలియదు,అదేవిధంగా, కన్నీరు లేదా సుఖం లేకపోతే, దాని నిజమైన విలువను అర్థం చేసుకోవడం కష్టం,విశ్వదాభిరాముడా, వినవయ్యా వేమన చెప్తున్నాడు.
27.తన మదిఁ గపటము గలిగిన
తనవలెనే కపట ముండు, తగ జీవులకు
తన మది కపటము విడిచినఁ
దన కెవ్వడు కపటి లేఁడు ధరలో వేమా!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి గర్వం (మదము) మరియు కపటాన్ని (గపటము) కలిగి ఉంటే,అతనివలెనే ఇతరులు కూడా కపటంగా ఉంటారు,ఆ వ్యక్తి తన మనస్సులోని కపటాన్ని విడిచిపెట్టినప్పుడు,అతను నిజంగా నిజాయితీతో ఉంటాడు, కపటంగా ఉండడు.
28.తనకు ప్రాప్తిలేక దానమియ్యరటంచు
దోషబుద్ధిచేత దూరుటెల్ల
ముక్కువంకఁ జూచి ముక్కఱదూరుట
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తనకు సంతృప్తి లేదా లక్ష్యాన్ని (ప్రాప్తి) పొందకపోతే, కేవలం దానాలు ఇచ్చినా సరిపోదు,దోషబుద్ధి (మొత్తం అవగాహన లేకపోవడం) వల్ల అది సాధ్యం కాకపోతుంది,నిజమైన సంతోషాన్ని లేదా లక్ష్యాన్ని పొందాలంటే, దోషాలు (అవగాహన లేకపోవడం) చూడకూడదు.
29.తనకు ప్రాప్తిలేక దాత ఈలేదంచు
ఒరులదూరుటెల్ల ఓగుబుద్ధి
కలిమిలేమికతన కష్టమ్ముతోచురా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తనకు ప్రాప్తిని (సంతృప్తి) పొందకపోతే, కేవలం దానం ఇచ్చినా సరిపోదునిజమైన సంతోషం లేదా లక్ష్యాన్ని పొందడం కోసం దానం కాకుండా ఆలోచన (ఒరులదూరుట) అనేది అవసరం,ఆ దానికంటే కూడా ముఖ్యం, సరిగ్గా అర్థం చేసుకోవడం, అవగాహన అవసరం,విశ్వదాభిరాముడా, వేమన చెప్తున్నాడు.
30.తనకు బ్రాప్తిలేక దానము చిక్కదు
దైవనింద వెర్రితనముగాదె!
కర్మజీవులేల కర్మంబు దెలియరు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తనకు సంతృప్తి (ప్రాప్తి) పొందకపోతే, కేవలం దానం ఇచ్చినంత మాత్రాన అది ఎటువంటి ఉపయోగం లేదు,దైవాన్ని నిందించడం లేదా దైవాన్ని తప్పించడం వెర్రితనమే,కర్మలతో జీవించేవారు తమ కర్మల యొక్క నిజమైన అర్థాన్ని అర్థం చేసుకోలేరు,విశ్వదాభిరాముడా, వేమన చెప్తున్నాడు.
31.తనకు లేనివాఁడు దైవముందూఱును
తనకుఁ గలిగెనేని దైవ మేల
తనకు దైవమునకుఁ దగులాటమేశాంతి
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి తనలో దైవాన్ని (సత్యాన్ని) అనుభవించలేకపోతే,తనకు దైవం యొక్క నిజమైన అర్థం తెలుసుకోలేడు,దైవాన్ని (సత్యాన్ని) తెలుసుకోలేని వ్యక్తి దానిని దోపిడీ చేయడం వంటిది,విశ్వదాభిరాముడా, వేమన చెప్తున్నాడు.
32.తనకుఁ జేయుమేలుఁ దాఁ దెలియగ నేర్చు
నెలమితోడకుక్క యెఱుఁగు భువిని
తనకుఁ జేయుమేలు దాఁదెలియగలేని
మనుజుఁ డెంతఖలుఁడు మహిని వేమా!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి నిజమైన విజయం మరియు దాని విలువను తెలుసుకోకపోతే,తన విజయం తక్కువగా ఉన్నదాన్ని తెలుసుకోకపోతే, అది ముదురు కుక్కలా ఉంటుంది. (ఇది, అసలు విలువ లేకుండా అన్నింటికీ ఒక హీన స్థాయి వస్తుంది),నిజమైన విజయం మరియు దాని సారాన్ని తెలియకపోతే,ఏయే మనిషి ఎంత గొప్పనైనా, అతను అసలైన విజయం తెలుసుకోకపోతే, ఎంతటి ఘనత ఉన్నా వృథా అవుతుంది.
33.తేనెతెరలజాడ తేనెటీఁగ యెఱుంగు
సుమరసంబుజాడ భ్రమర మెఱుఁగు
పరమయోగి జాడభక్తుం డెఱుంగును
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: నిజమైన భక్తి పద్ధతి సత్యంగా, తేనెపుటలోని మధురతను అందిస్తుంది,సుమరసంబు, భ్రమర వంటి ఉదాహరణలతో, నిజమైన భక్తి ఎంత మధురమైనదో వివరిస్తుంది,పరమయోగి (విజ్ఞానం, పరమభక్తి) యొక్క మార్గం నిజమైన భక్తిని అందిస్తుంది.
34.తనదు తల్లి లంజె తనయాలు మాదిగ
శ్రీపతికి గురువసిష్ఠుఁ డరయ
తపముచేత ద్విజుఁడు తర్కింప కులమెట్లు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లి, తనయులు మరియు కులాలు (వర్గాలు) యెడల వారి స్థానాన్ని మరియు విలువను చూపిస్తూ,శ్రీపతికి (ప్రభువు) గురువైన వసిష్టుడు తపస్సు, తర్కం ద్వారా సత్యాన్ని గ్రహించాడు,తపస్సు మరియు తర్కం ద్వారా ద్విజులు (వారు) తమ కులాలను అర్థం చేసుకుంటారు.
35.తనదు కర్మచేత తాను లోకములోన
తనదు తల్లి గర్భమునను బుట్టె
తనదు కర్మమరచి తగనివి చేయునా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి యొక్క కర్మ (పాత క్రియలు) చేత, అతను ఈ లోకంలో ఉన్నాడు,ఆయన తన తల్లి యొక్క గర్భంలో పుట్టిన స్థితి (జన్మ) గురించి,కర్మను మరచి, తగిన దైనిక విధులను చేసుకోకుండా, ఎలా చేయగలరు.
36.తనదు దేహమందు తనకున్న పరివార
మందఱం బిగించి హర్ష మెసఁగ
నెల్లచావు లెఱిఁగి యిందందు నెఱిఁగియు
నడవ నేర్చుమేటి నరుఁడు వేమ!
అర్థం: తన శరీరం మరియు తనకు ఉన్న పరివారము (కుటుంబం). ఆ శరీరం మరియు పరివారాన్ని బాగా చూసుకొని, ఆనందంగా ఉండాలి,ఆ శరీరం నాశనం అయ్యే (మరణం) విషయం తెలుసుకొని,జీవితం తాత్కాలికం అని తెలుసుకుని, సరిగ్గా నడవడం నేర్చుకోవాలి.
37.తనదుదత్తము పరదత్త మొకటిగాగఁ
జాడ కనుభవింపఁజోద్య మిలను
తొడగి యాలు నమ్మితొత్తును గొన్నట్టు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: వ్యక్తి ఇచ్చినదీ, ఇతరుల నుండి తీసుకున్నదీ (సహాయం) ఒకేలా ఉంటుంది,ఈ రెండు రూపాలు (స్వంతం మరియు పరదత్తం) కొన్నిసార్లు స్పష్టంగా కనిపించకపోవచ్చు,స్వంతంగా ఇచ్చినది మరియు పరదత్త సహాయం ఒకేలా కనిపిస్తాయి.
38.తనదునీడ శిశువు దాఁజూచుకొన్నట్టు
తనదునీడఁ జూచి తన్ను మఱచి
పతిని ననుమ నుడువు భ్రాంతుల నేమందు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: శిశువు తన తల్లి శ్రద్ధను చూచి, తన పరిసరాలను సరిగ్గా అర్థం చేసుకుంటాడు,విధంగా, వ్యక్తి తన స్వంత స్థితిని చూసి, ఇతరుల పరిస్థితిని మర్చిపోతాడు,ఈ భ్రమను మరియు తలుపును అధిగమించి, సత్యాన్ని గ్రహించాలి.
39.తనదునృపతితోడఁ దనయాయుధముతోడ
నగ్నితోడఁ బరులయాలితోడ
హాస్యమాడుటెల్ల హాని ప్రాణమునకు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ఒక వ్యక్తి యొక్క శక్తి మరియు శౌర్యం, సొంతంగా ఉన్న ఆయుధాలతో కూడిన సమానమైనది,శరీరం యధాతథంగా, మరణానికి సంబంధించి ఒంటరిగా మరియు శ్రమతో కూడినది,హాస్యమాడడం (నవ్వడం) ప్రాణానికి హాని చేయకపోవచ్చు.
40.తనదుభ్రాత లెల్ల దానంబు సేయంగ
తనకు ఫలమటంచుఁ దలఁచరాదు
తనదుకాలు కోయఁ దన తమ్ముఁడేడ్చునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాము ఇచ్చిన దానం, స్వచ్ఛమైనదిగా ఉండాలి,దానం ఇచ్చినప్పుడు దాని ఫలితాలను ఆశించడం అవసరం లేదు,అందరూ, స్వచ్ఛమైనదిగా, మనస్సు శుద్ధిగా, తన కర్మలతో దానం చేయాలి.
41.తనదుమనసుచేతఁ దర్శించి జ్యోతిష
మెంతచేసెననుచు నెంచిచూడఁ
దనయదృష్ట మెల్ల దైవమ్ము తెలియురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: జ్యోతిష్యాన్ని ఉపయోగించి, వ్యక్తి తన ఆత్మను పరిశీలించడమే కాక, దాని గురించి తెలియజేసే ప్రయత్నం చేస్తాడు,ఎంతగా ప్రయత్నించినా, దైవసత్యం గురించి స్పష్టమైన అవగాహన కలిగించడం కష్టం,కానీ, అనుభవం ద్వారా, దైవసత్యం గురించి మనకు నిదానంగా తెలియవచ్చు.
42.తనదుసొమ్ముఁజూడ దాన మియ్యగవచ్చు
నవని దొడ్డగాద దెవరికైన
నదురు బెదురు లేక యన్యులసొమ్ముల
దానమిచ్చువాఁడు దాత వేమ!
అర్థం: వ్యక్తి తన స్వంత సంపదతో, నిస్వార్థంగా దానం ఇవ్వవచ్చు,కొత్తగా పొందిన సంపదతో (దానంతో) దానం ఇవ్వడం లేదా దాన్ని పంచడం మనకు మంచిదే,ఇతరుల సంపదను ఉపయోగించి లేదా దాన్ని పంచుకోవడం వృధా, దాని వల్ల ఎలాంటి ప్రయోజనం ఉండదు,నిజంగా దానం ఇచ్చేది, నిస్వార్థంగా ఇచ్చేవాడు మాత్రమే దాత.
43.తాననంగ నెవరు తనవారన నెవరు
తెలిసి తెలియలేరు తిక్క నరులు
అరయ పిసినికాయ పురుగు పద్ధతికాగ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన మనిషిగా వేరొకరిని ఎవరు తెలుసుకోరు,మనసు లోపల ఉన్నదాన్ని తెలియని పిశాచాలు, శత్రువులు, స్వేచ్ఛలేని వారు,అపరాధం చేసిన పురుగు, బొడ్డ పద్ధతి అనేది,ఈ విశ్వంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
44.తన్నెఱుఁగనివాఁడు తానె తానై యుండుఁ
దన్నెఱుంగువాఁడు తానె తాను
తనువులేనివాఁడు తానె తానౌనయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తనవాళ్ళు, స్వయంగా ఉన్నట్లుగా అనిపించు వ్యక్తి నేడు తాను తానేనే ఉంటుంది,తాను ఎవరితోనైనా సంబంధం లేకుండా, స్వతంత్రంగా ఉండే వ్యక్తి తనే తాను చేస్తాడు,తనను కూడా లేకపోయిన వ్యక్తి తనంతట తానే ఒకటిగా ఉంటాడు, అంటే అతనికి తనవైపుగా మరొక దిక్కు లేదు,ఈ ప్రపంచాన్ని ఆనందంగా చూసు, వేమన!
45.తన్ను వెదకిచూడఁ దానెపో జీవుండు
తత్వ మరసిచూడఁ దానె యాత్మ
మన్ను మిన్ను లేదు మాయరా లేదయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తనిని వెదకడం మరియు తెలుసుకోవడం అనే ప్రక్రియ ద్వారా, ఎవరు నిజంగా జీవిస్తున్నారో తెలుసుకోవడం లేదు,తాత్త్వికమైన గుణాన్ని (తత్వాన్ని) చూస్తూ, ఆత్మను తెలుసుకోవడం అవధి,మానవుడు మానవత్వాన్ని కనుగొనడం లేదా, మాయల నుండి విముక్తి పొందడం, ఆ అనుభవాన్ని పొందడం కష్టంగా ఉంటుంది,ఈ విశ్వంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
46.తన్నుఁ దానెఱుఁగఁడు తా నెవ్వరికి నేర్పు
ప్రాలుమాలితిరుగు పశువుకొడుకు
కాసులకొఱకైన కర్మముల్‌ గట్టురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన స్వభావాన్ని తెలుసుకోవడం, అదే ఎలా చేస్తే, ఇతరులకు నేర్పే సామర్థ్యం నక్కదు,ఇతరులు సలహా ఇవ్వడానికి, మానవతాపరమైన వారిని మానవ ప్రవర్తనతో పోల్చుకోవడం, జంతువులతో పోల్చడం,సంక్రాంతి కర్మలకు, లేదా దైవ ప్రదేశాల్లో వివిధ పనులు, తప్పక గట్టిగా ఉండాలి,ఈ ప్రపంచాన్ని ఆనందంగా చూడండి, వేమన!
47.తన్నుఁ దెలియకున్న తగ వేదములు వెఱ్ఱి
సర్వ సంపదకు ముసాబు వెఱ్ఱి
యాఱు శాస్త్రములును నా పురాణములును
జబ్బు లనుచు జగతిఁ జాటు వేమా!
అర్థం: తన స్వభావం గురించి తెలియకపోతే, వేదాలు మరియు ఇతర శాస్త్రాలు అన్నీ విరాజ్యం అవుతాయి.సంపద, ధనం లేదా మానవ జీవితం యొక్క గొప్పతనం అర్థం కాకపోతే, అందరూ అది ఒకే ముసుగు (బహానా) అనే రూపంలో ఉన్నాయని భావిస్తారు,మరే శాస్త్రాలు, పురాణాలు మరియు గ్రంథాలు అన్నింటిని పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి,ఈ జగత్తులో పుట్టుక మరియు మరణం మధ్య ఉండే అసంతృప్తిని తెలుసుకో, వేమన!
48.తన్నుఁ దెలియువారు దైవజ్ఞు లెంతయు
నిన్నుఁ దెలియరేని నిలువరైరి
మాయఁ దెలియకుండ మంటపాలైరయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన స్వభావాన్ని తెలుసుకున్న వారు దేవుడిలా జ్ఞానవంతులు,ఇతరులు తనను ఎలా గుర్తించలేని పరిస్థితిలో ఉన్నారు,మాయల గురించి తెలుసుకోకుండా, పుట్టుక మరియు మరణం మధ్య దివ్యమైన జ్ఞానాన్ని పొందడం సాధ్యం కాదు,ఈ ప్రపంచంలో ఆనందాన్ని అనుభవించు, వేమన!
49.తన్నుఁజూచి యొరులు దగ మెచ్చవలెనని
సొమ్ము లెలమిఁ బెట్టు నెమ్మిమీఱ
నొరులకొఱకుఁ దాన యుబ్బుచు నుండును
తన్ను దెలియ లేఁడు ధరణి వేమ!
అర్థం: తనను చూసి ఇతరులు మెచ్చాలని, తనను మెచ్చుకునేలా ప్రయత్నించటం,ధనం సేకరించి, దాన్ని మెచ్చుకోవడం ద్వారా, క్రమం తప్పకుండా ఎక్కువ సంపాదించాలనే ఆశ,ఇతరుల ముందు గొప్పగా కనపడాలని, అబద్దాలు చెప్పడం,తనను (స్వతంత్రతను) అసలుగా తెలుసుకోలేని ధరణి.
50.తన్నువలె నవియును ధరఁబుట్టినవి గావొ
పరఁగఁదమ్మువంటి బ్రతుకు గాదొ
జ్ఞాని జ్ఞానిఁ జంపిఁ గారణమేమిరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: నవజన్మ పొందిన వారు కూడా తన (స్వరూపం) గురించి తెలుసుకోలేకపోతున్నారు,ఇతరులను అనుకరించడంతో జీవితం కొనసాగించడం నిజమైన జీవితం కాదు,జ్ఞానవంతుడు జ్ఞానం పొందడానికి గల కారణం ఏమిటి?ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
51.తనలో సర్వంబుండఁగ
తనలోపల వెదుకలేక ధరవెదకెడు నీ
తనువుల మోసెడి యెద్దుల
మనములఁ దెల్పఁగ వశమె మహిలో వేమా!
అర్థం: మనలోనే (ఆత్మలోనే) సర్వం ఉందనడం, తనలోపల (స్వభావం, ఆత్మ) వెదుకకుండా, భౌతిక ప్రపంచంలో (బాహ్యమైన దాంట్లో) వెదుకుతూ ఉంటాడు,తనువు (శరీరం) భారం మోసే ఎద్దుల (మానవుడు, ఈ శరీరం భారం మోస్తూ) పోలిస్తారు,ఇలాంటి మానవుల గురించి చెప్పడానికి వశమయ్యారు (కుదిరింది), వేమన!
52.తనలోననె సకలంబును
తనరందా నగుటయెఱిఁగి తారకమాత్మన్‌
దనువనుచుఁ బరిణమించిన
మనుజునకును ముక్తికలదు మహిలో వేమా!
అర్థం: తనలోనే (ఆత్మలోనే) అన్ని ఉన్నాయి అని తెలుసుకోవడం,తన ఆత్మ సంతృప్తిని అనుభవించని (స్వయంను తెలిసిన) వ్యక్తి మాత్రమే నిజమైన ఆత్మజ్ఞానిని,ధనవంతుడని అనుకుంటూ, బాహ్య సంపదలను ఆశించి, వాటిని సంతృప్తిగా అనుకుంటూ,ఆ మానవునికి కూడా ఈ భూమిలో ముక్తి ఉంటుంది, వేమన!
53.తాను గుడువలేఁడు, తగ వేది యాప్తుల
జేర నివ్వఁడ ట్టి చెనటి గోవు
చేని లోన బొమ్మఁ జేసి కట్టిన యట్లు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాను గుడిలోకి పోవడం లేదు, శ్రద్ధగా వేదాలను పఠించడం లేదు,తాను శ్రద్ధగా పఠించడం మరియు సాధన చేయడం లేని పాత గోవును పోలి ఉంటుంది,కష్టపడి బొమ్మను తయారుచేసి, గుడిలో ఉంచినట్లు, కానీ అది జీవం లేని వస్తువుగా ఉన్నట్లుగా,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆనందించు, వేమన!
54.తాను తనువు యనుచు ద్వయమును బలుకుచు
మోహవారిరాశి మునిఁగియున్న
జనుల కెట్లు మోక్ష సంగతి సిద్ధించు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాను (ఆత్మ) మరియు తనువు (శరీరం) అని ద్వయాన్ని (రెండు విభాగాలను) మాట్లాడుతాడు,మోహ (భ్రమ) అనే సముద్రంలో మునిగిపోతాడు,అలాంటి ప్రజలకు (భ్రమలో మునిగిన వారికి) మోక్షం ఎలా సిద్ధించగలదు?ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
55.తాను దానె యనెడి తత్వాల లోపల
నన్య మెఱుఁగకుండు నబ్బతోడు
తానెతానునయిన దల్లడం బేలరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాను ఆత్మని అనుకుంటూ తాత్వికమయిన విషయాలలో తాను మాత్రమే ఉన్నాడు అని అనుకోవడం,ఆ అన్య (ఇతరులు) గురించి అస్సలు ఆలోచించకుండా తన అహంకారంతో ఉండడం,తనను తాను అసత్యంగా చూపించుకోవడం, అహంకారంతో మూర్ఖుడిగా మారడం,ఈ విశ్వంలో ఉన్న అందాన్ని చూడవలసిన వేమన!
56.తాను దినక యటుల ధర్మము సేయక
కొడుకుల కనిధనము కూడఁబెట్టి
తెలియఁజెప్పలేక తీఱిపోయినవెన్క
సొమ్ము పరులనందుఁ జూడు వేమ!
అర్థం: తాను ప్రతి రోజూ ధర్మం ప్రకారం (సన్మార్గంలో) జీవించకుండా,తన పిల్లల కోసం ధనం కూడబెట్టడం,తన సంపాదన గురించి వివరాలు చెప్పకుండా మరణించడం,తన సంపాదించిన ధనం చివరకు ఇతరుల చేతుల్లోకి వెళ్ళడం, వేమన!
57.తాను దప్పకుండ తనమనంబు నిల్పి
తావుఁ జేరునట్ల తంత్రపఱచి
తాను తావుఁ జేరి తావుఁదానేకమై
తాను దాన యగుచుఁడనరు వేమా!
అర్థం: తాను త్రాగిపోకుండా, తన మనస్సును నిలిపి,నిజమైన స్థితి (సమాధి) చేరుకునేలా ధ్యానం చేస్తాడు,తాను ఆ స్థితిని చేరుకుని, ఆ స్థితిలో లీనమైపోతాడు,తాను తన స్వరూపాన్ని తెలుసుకుంటాడు, వేమన!
58.తాను నేననియెడు తత్వభేదంబును
మాని కడువివేక మహిమఁ దనరి
యూరకున్నవాఁడు నుత్తమోత్తముఁడురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాను (ఆత్మ) మరియు నేను (అహంకారం) అనే తత్వభేదాన్ని,ఆ తత్వభేదాన్ని విడిచిపెట్టడం ద్వారా, సరైన వివేకం మరియు మహిమను తెలుసుకోవడం,ఎవరైతే ఈ వివేకాన్ని కలిగి ఉంటారో, వారు అత్యంత ఉత్తమమైనవారు,ఈ ప్రపంచంలో ఆనందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
59.తాను పుట్టుచోటు తాఁజూచి పలికెనా
తాను బుద్ధిదిరుగు ధరణిలోన
తాను బుట్టుచోటు తత్వంబు తలపోయ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన పుట్టిన స్థలాన్ని, అనగా తన స్వభావాన్ని తెలియకుండా, బుద్ధిని వెలికితీయడం,స్వతంత్రమైన, జ్ఞానంతో కూడిన స్థితిలో ఉండడం,తన పుట్టిన స్థలాన్ని, లేదా స్వభావాన్ని మర్చిపోవడం ద్వారా, తాత్త్వికమైన విషయాలు తెలియదు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆనందించు, వేమన!
60.తాను విమలుఁడైనఁ దనగుణ మంతయు
శివుని కీనిగురువు చెడుగురుండు
గ్రుడ్డిగుఱ్ఱ మెక్కి గుడి దిరిగినటుల
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తనను శుద్ధమైన ఆత్మగా భావించడం, కానీ దానిని నయమైన లేదా నిజమైన లక్షణాలు కాకుండా చూడడం,శివుడి ఆధారం తీసుకుని, తప్పు మార్గంలో ఉన్న గురువులు,అజ్ఞానంతో కూడిన, మొమాలు కట్టబడిన గుడి (అమోఘమైన ఆధ్యాత్మికత) అనే విధంగా వ్యవహరించడం,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
61.తను వలచినఁదా వలచును
దను వలవక యున్నఁదన్ను దా వలవడిల
దనదు పటాటోపంబులు
తనమాయలు పనికిరావు ధరలో వేమా!
అర్థం: తన వలచిన విధంగా (ఆత్మ, స్వభావం) వృద్ధి చెందాలి, అట్లే ధర్మం, ప్రకృతి అనుసరించాలి,తన స్వభావాన్ని తెలియకుండా ఇతరులుగా ఉండడం వలన, నిజమైన స్వభావాన్ని తెలుసుకోవడం కష్టంగా ఉంటుంది,ఈ స్వభావాన్ని వివరించేందుకు, పటాటోపంబులు (వివిధ గ్రంథాలు, ఉపనిషత్తులు) ఉపయోగించుకోవడం,కేవలం మాయలు (అసత్యాలు) పనికిరావు, నిజమైన సత్యాన్ని మాత్రమే తెలుసుకోవాలి.
62.తాను సకలమైనఁ దనలోన సకలంబు
తనదులోని వెలుఁగు తానెఱింగి
యున్నమానవునకు నొనరంగ ముక్తిరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాను (ఆత్మ) అన్ని ద్రవ్యాల పరిమాణంలో (సకలమైన ద్రవ్యాలలో) సర్వం ఉంటుందని అర్థం,తనలోనే ఉన్న వెలుగు (జ్ఞానం) స్వయంగా తెలుసుకోవడం,ఇలాంటి స్వతంత్రమైన (స్వయం జ్ఞానం ఉన్న) వ్యక్తికి నిజమైన ముక్తి (మోక్షం) సులభంగా సాధ్యమా?ఈ ప్రపంచంలో అందాన్ని ఆనందించు, వేమన!
63.తనుఁదాఁ దెలియుట తత్వ్తము
తన కన్యులు బోధసేయ ధరలోఁ గలరే
తనుఁదాఁ దెలియక యుండినఁ
దన కెవరుం దెలుపలేరు తథ్యము వేమ!
అర్థం: తన (ఆత్మ) గురించి తెలియడం, నిజమైన తాత్త్వికతను తెలుసుకోవడం,తన ఆత్మను సంతోషంగా తెలుసుకోగలిగే వారు ధర్మాన్ని, సత్యాన్ని పాఠంగా చెప్పగలిగారు,తన ఆత్మను తెలియకుండ, ధర్మాన్ని అనుసరించడం చాలా కష్టం,అవును, ఎవరో, నిజమైన తాత్త్వికతను తెలుసుకోవడం కష్టమైనది.
65.తానును సమస్తభువనము
లోనసువుల యంగఁదెలిసి లోనను వెలయు
దానై వెలుఁగఁగ నేర్చిన
మానవునకు ముక్తి గలుగు మహిలో వేమా!
అర్థం: తాను (ఆత్మ) అన్ని భువనాలలో (ప్రపంచంలో) కూడా ఉన్నది,తనలోనే ఉన్న వెలుగును (జ్ఞానాన్ని) తెలుసుకోవడం,మనలోని నిజమైన స్వరూపాన్ని తెలుసుకోవడం,అలా వెలుగును తెలుసుకున్న, స్వతంత్రంగా గ్రహించిన,అలాంటి వ్యక్తికి ముక్తి (మోక్షం) సులభంగా సాదించవచ్చును.
66.తనువ దెవరిసొమ్ము తనదని పోషింప
ధనమదెవరిసొమ్ము దాచుకొనఁగ
ప్రాణ మెవరిసొమ్ము పాయకుండఁగ నిల్ప
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన శరీరాన్ని (జీవనాన్ని) దైవంగా భావించి, అది మనకు ఇచ్చిన ధర కావాలని, దాన్ని సక్రమంగా పెంపొందించాలి,ధనాన్ని, అనగా బాహ్య సంపదను, దాచిపెట్టి, అది నిజమైన విలువైనది కాదని చెప్పడం,ప్రాణం (జీవనశక్తి) అన్నీ ముఖ్యం అని, దానిని కాపాడుకోవడం, ప్రాథమికంగా నిర్వహించడం అవసరమని తెలియజేస్తోంది,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
67.తనువు లస్థిరములు ధర్మము నిత్యము
చేయుధర్మమెల్ల చెడని పదవి
కనివిని మఱి తెలియఁ గానరు నరపశుల్‌
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: మన శరీరం (దేహం) అనేది స్థిరంగా ఉండదు, కానీ ధర్మం (సత్యం) మాత్రం శాశ్వతం మరియు నిరంతరం ఉంటుంది,మన చేతులు చేసే ధర్మం (ఉపయోగం) ఎప్పుడూ తప్పక (నిరంతరం) మంచి పనులు చేస్తుంది,కాని, ఇలాంటి సత్యాన్ని మరియు ధర్మాన్ని అర్థం చేసుకోలేని మనుషులు ఉంటారు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
68.తనువు విడిచి తాను తరలిపోయెడివేళ
తనదు భార్య సుతులు దగినవార
లొక్కరైన నేగ రుసురు మాత్రమె కాని
తనదుమంచి తోడు తనకు వేమ!
అర్థం: మన శరీరం విడిచిపోతూ, వ్యక్తి మరణిస్తే,తన భార్య, పిల్లలు, కుటుంబ సభ్యులు, కాబట్టి వాటి గురించి మర్చిపోతారు,తన శరీరం పైన నేరుగా నొక్కిడి (మరణం) మిగిలిపోయేంత మాత్రమె,ఇలా జీవితం యొక్క చివరలో, శరీరం, కుటుంబ సంబంధాలు రెండూ, నిజమైన విషయాలుగా మిగిలిపోతాయనే భావం.
69.తనువు శోధఁజేసి దైవమ్ము మొనఁజేసి
ముందు కర్మములను మూలఁద్రోసి
మనము నిజముఁజేసి మమతలన్నియు రోసి
మొనసి నిల్చువాఁడు మోక్షి వేమా!
అర్థం: తన శరీరాన్ని (ఆత్మను) శోధించి, శుద్ధి చేసుకొని, దైవాన్ని (ఆత్మజ్ఞానాన్ని) మనసులో సాధించి,ముందు చేసిన కర్మలను (పూర్వజన్మ కర్మలు) వారి మూలాన్ని తెలుసుకొని,నిజమైన సత్యాన్ని తెలుసుకొని, మమత (భావావేశం) మరియు ద్రవ్య సంబంధాలను విడిచిపెట్టి,ఈ విధంగా మోక్షాన్ని (అంతిమ విముక్తి) సాధించగలిగినవారు.
70.తనువుఁ దా ననుకొనుఁ దనకుఁదా ననఁదగి
జనన మరణములను జిక్కిచిక్కి
పొలుపుపొం దెఱుఁగక పొర్లాడుచుండెడి
భ్రాంతిజీవి కేటిపరము వేమా!
అర్థం: తన శరీరం (తనువు) ఎలా ఉందో, దాని పరిమాణాన్ని కట్టిపడగలిగే అంశాన్ని ఎలా అర్థం చేసుకోవాలో తెలీదు,జననం మరియు మరణం గురించి అవగాహన లేకుండా, అవి ఎప్పటికీ తలచుకుంటూ ఉండడం,ఈ కారణంగా, అస్థిరంగా, నిర్ధారితంగా (మౌలికంగా) బాధపడుతూ, అంతమైపోతూ ఉండటం,ఈ భ్రమతో ఉన్న జీవులు, నిజమైన మార్గం తెలుసుకోలేకపోతారు.
71.తనువునందు నగ్ని దఱికొని కాల్పంగ
కాల్చుకొనుట యేమి కర్మమునకు
కాల్చుకొన్న యంత ఘనుఁడు తానాయెనా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన శరీరంలో (అంతర్గతంగా) నిప్పు (ఆత్మలో ఉన్న నిజమైన జ్ఞానం) కనిపించలేక,తన జీవితంలో (ఇంట్లో) పుణ్యకర్మల (ఉపాయాలు) చేయకపోవడం,ఈ జీవితం కాల్చబడిన తరువాత, మరణం వచ్చే సమయానికి మనం గొప్ప వ్యక్తిగా మారగలమా?ఈ ప్రపంచంలో అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
72.తనువులోన జీవతత్వ మెఱుంగక
వేఱె కలదటంచు వెదుకనేల
భానుడుండ దివ్వెఁబట్టి వెదుకు రీతి
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తన శరీరంలో (ఆత్మలో) నిజమైన జీవన తాత్త్వికతను తెలుసుకోవడం,దానిని తెలియజేయడానికి ఎలా వెదుకుతామో అన్వేషించడం,సూర్యుడు (భానుడు) తన వెలుగుతో ఇతరులెట్లా చూపించగలదు, అలాగే మనం ఆత్మజ్ఞానం పొందడమంటే ఎలా ఉంటుంది అనేది తెలిపే విధానం,ఈ ప్రపంచంలో అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
73.తనుసంరక్షణ కొఱకయి
మనమున కార్యములు మానుమను తత్వముచే
దినదినము తిరిగి తిరిగియు
తనువునఁ గనుగొన్న నాత్మ తత్వము వేమా!
అర్థం: తన శరీరాన్ని సంరక్షించడానికి, లేదా శారీరక ఆరోగ్యం గురించి ముదిరి భావించడానికి,మా విధులను వదిలేసి, కేవలం తాత్త్వికత (ఆత్మజ్ఞానం) కోసం శ్రద్ధ పెట్టడం,ప్రతి రోజు నిత్యంగా (సదా) తిరిగి చూసుకోవడం, నిరంతరంగా శ్రద్ధ పెట్టడం,ఈ విధంగా తన శరీరాన్ని సక్రమంగా చూసుకుంటూ, నిజమైన ఆత్మ తత్వాన్ని తెలుసుకునే మార్గం.
74.తప్పు లెన్నువారు తండోపతండము
లుర్వి జనులకెల్ల నుండుఁ దప్పు
తప్పు లెన్నువారు తమతప్పు నెఱుఁగరు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తప్పులు చేసిన వారు, దానికి సంబంధించిన భారం లేదా దుస్థితిని (తండోపతండము) అనుభవిస్తారు,
ప్రతి వ్యక్తి తప్పులు చేసినప్పుడు, అది సమాజానికి కూడా నష్టాన్ని లేదా బాధను తెస్తుంది,తమ తప్పులు స్పష్టంగా అవగాహన లేకుండా ఉంటారు మరియు తప్పుడు మార్గంలోనే కొనసాగుతారు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
75.తప్పురూపు గట్టి ధరలోనఁ దిరిగెడు
సేఁతలెల్ల మిత్తిఁజేరుకొఱకె
కడుపునిండ నింత కష్టంబు లేలరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తప్పులు (పాపాలు) బలంగా ఉన్నప్పుడు, అవి మన జీవితంలో (ధరలో) దుష్ప్రభావాలను చూపిస్తాయి,వీటిని అర్థం చేసుకోవడంలో లేదా సరిదిద్దడంలో, మనం ఎంతగా ప్రయత్నించినా, మిత్తి (పరిమితి) చేరుకోలేము,మన కడుపు నిండా (ఆత్మలో) వచ్చే కష్టాలు నిత్యం కొనసాగుతాయి,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
76.తపముజపములెన్నొ ధాత్రిజనుల కెల్ల
నొనర శివునిఁజూడ నుపమగలదు
మనసుఁజెదరనీక మదిలోనఁజూడరో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తపస్వులు (తపం) మరియు జపాలు (మంత్రజపం) ఎంతలెన్నో ధాత్రి (పుణ్యకారులు) ఆచరిస్తారు,ఈ సాధనలను చేయడం ద్వారా నిజమైన శివుని (ఆత్మస్వరూపాన్ని) చూడవచ్చు,మనస్సు (ఆత్మ) పరిమాణంలో ఉన్నది కాబట్టి, నిజంగా దానిలో నిన్ను తెలుసుకోవడం మాత్రమే (ఆత్మస్వరూపాన్ని) చూపుతుంది,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
77.తీపులోన తీపు తెలియంగఁ బ్రాణంబు
ప్రాణవితతికన్నఁ బసిడి తీపు
పసిడికన్న మిగులఁ బడతిమాటలు తీపు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తీపిగా అనిపించే ద్రవ్యాన్ని పీల్చడం, జీవితం (బ్రాణం) యొక్క నిజమైన తీపిని తెలియకుండా ఉంటే,అంతిమంగా జీవన తాత్త్వికతను (ప్రాణవితతికన్న) తెలిసినప్పటికీ, మానవుడు తాను జీవించడం ద్వారా మాత్రమే నిజమైన తీపిని అనుభవించగలడు,భౌతిక సంపద (పసిడికన్న) లేదా అస్తిత్వం మిగిలి ఉండటంతో, కేవలం మాటలు మాత్రమే తీపిగా అనిపిస్తాయి,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
78.తొమ్మిది క్రంతపత్తికి
నిమ్మగు సొమ్ములును గులము నేటికిఁ జెపుమా
నమ్మకు దేహము నాదని
నెమ్మది బ్రహ్మంబు దెలియునే నని వేమా!
అర్థం: తొమ్మిది క్రంతపత్తులు అంటే, శరీరంలో వివిధ క్రంతాలు లేదా రేఖలు, పీడల (బంధనాలు) సూచిస్తుంది,నిమ్మపండ్ల వంటి (సాధారణమైన) సొమ్ములు, లేదా సముపార్జనలను శారీరక బంధనంగా భావించకుండా, వాటిని వదిలేయవచ్చు,మన శరీరం (దేహం) మీద అధిక నమ్మకం లేదా ఆధారం పెట్టకూడదు,శరీరంపై ఆధారం పెడితే, నిజమైన బ్రహ్మ (ఆత్మ) తెలుసుకోవడం అంత తేలికైన విషయం కాదు.
79.తామరపాకున నీర్వలె
వేమన చరియించుచుండు వెదకుచు శివుని
నీమాయ నమ్మరాఁగా
దీమనమునఁ దెలియరాదు నీశుని వేమా!
అర్థం: తామరపాకులు (శివుని ఆరాధన చేసే ఆచారాలు) వంటివి, సమీపంగా లేకుండా, ఆచారాన్ని అభ్యసిస్తూ ఉండటం,వేమన, తన విధిని అనుసరిస్తూ, శివుని (ఆత్మస్వరూపాన్ని) వెదకడం,తాత్త్వికంగా, మాయ (ఈ ప్రపంచంలోని తాత్కాలికత)ను నమ్మడం వలన, నిజమైన బ్రహ్మను అర్థం చేసుకోలేము,మాయా కారణంగా, నిజమైన ఆత్మస్వరూపాన్ని (నీయశుని) అర్థం చేసుకోవడం కష్టమని వేమన సూచిస్తున్నారు.
80.తామసించి సేయఁదగ దెట్టి కార్యంబు
వేగిరింప నదియు విషమ మగును
పచ్చి కాయ దెచ్చి పడవేయ ఫలమౌనె?
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తామసిక (ఆపరిచిత) ప్రవర్తన లేదా చర్యలు చేసే సందర్భంలో, కార్యాలు సరిగా చేయకపోతే,మొదటి నుండి చేసేదిలా, అనేక మార్గాలలో విధేయమైన సమస్యలు వచ్చేస్తాయి,తాము చేసిన పనులు పచ్చి కాయలను పడవేయడంలో, వాటి ఫలితాలను కూడా తరిగిపోతాయి, ఇది ఎలా జరిగితే, వాటిని నిజంగా పొందడానికి అవసరమైంది?ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
81.తామసేంద్రియములఁ దనర జయించిన
తత్వ మరసి చూడఁ దాన యగును
రాజయోగి యిట్లు తేజరిల్లుచు నుండు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తామసిక (ఆపరిచిత) ఇంద్రియాలను అధిగమించి (జయించి),తాత్త్వికతను తెలుసుకోవడంలో సుఖాన్ని అనుభవించవచ్చు (దానయగును),రాజయోగి (పెద్ద ఉత్సాహంతో ఉన్న సాధకుడు) తేజస్సు (మహానమైన ఉష్ణత) ద్వారా ప్రకాశం (తేజం) గా ఉంటాడు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
82.తాము గడనసేయు ధనము తమదియని
నమ్మియుండ్రు వెఱ్ఱి నరులు భువిని
తాము నొకరి కిచ్చుధన మింతియేకాక
కడమది తనకేల గలుగు వేమ!
అర్థం: తాము ఆరాధించిన ధనము (సంపద) తమదేనని నమ్మడం,ఇతరులు భూమి (ప్రపంచం) పై ఉన్న ధనాన్ని కూడా తమదేనని నమ్ముతారు,ఇతరులు ఇచ్చిన ధనాన్ని మాత్రమే గ్రహించి, దాన్ని తమదిగా భావించడం,తనకి ఇస్తే, అది నిజంగా తనదై వస్తుందని వేమన సూచిస్తున్నారు.
83.తాము గన్న వారు తముఁ గన్న వారును
చచ్చు టెల్ల, తమకు సాక్షి గాదె?
బ్రతుకు టెల్ల తమకు బ్రహ్మ కల్పంబులా?
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాము తెలుసుకున్న విషయాలను మాత్రమే తెలియనివారుగా చూసే వ్యక్తులు,,చినుకులు మాత్రమే సాక్షిగా భావించే వారు, నిజానికి ఆ విషయాన్ని స్పష్టంగా గుర్తించలేరు,జీవితంలోని ఏం తెలుసుకోకుండా, బ్రహ్మ (ఆత్మ)ను సృష్టించినట్టు భావించడం,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
84.తాము నిలుచుచోట దైవములేదని
పామర జనులు తిరుపతులు దిరిగి
జోకవీడి చేతిసొమ్మెలఁ బోఁజేసి
చెడిగృహంబు తాను జేరు వేమ!
అర్థం: తాము ఉన్న స్థలంలో లేదా జీవితంలో దైవాన్ని లేదా దైవతత్వాన్ని చూడలేకపోవడం,సాధారణ ప్రజలు తిరుపతి వంటి పవిత్ర స్థలాలకు వెళ్లడం, నూతన భక్తిని అనుభవించడం,జోకవీడి (జోకా లేదా అందమైన గాజులు) చేతితో స్వీకరించిన కిరీటాలా లేదా ధనాన్ని గౌరవంతో ఆదరిస్తూ, దానిని వినియోగించడం,అయితే, వారి తాత్త్విక జ్ఞానం లేకుండా, అసత్యమైన స్థితిలోనే ఉండడం.
85.తాము బలిమిఁబెట్ట తమకు తామే కల్గు
నడుగనిడినఁ దాము నడుగఁగలుగు
విందునీనివాని కెందునులేదయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తాము మన శక్తిని పెంపొందించి, స్వయంగా నిజమైన బలాన్ని పొందడం.,మన అభ్యాసం మరియు శ్రమ ద్వారా ఎదగడం, కష్టపడి పనిచేయడం,మీరు (శక్తి మరియు సాధనలో) ఎలా అభివృద్ధి చెందలేకపోతున్నారు, ఎందుకు విజయాన్ని పొందలేకపోతున్నారు?ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
86.తారకంబుఁ జూచుదారి వేఱుగఁగల్గు
సమముగాను జూడఁ జక్కఁబడును
వెఱ్ఱిగాను జూడ వెలుగెల్ల బాఱురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తారకము (పరమాత్మ లేదా స్పష్టమైన జ్ఞానం) చూడగానే, అది సత్యాన్ని గమనించగలుగుతుంది,సమానంగా (సహజంగా) చూడటం ద్వారా, ఆ సత్యం లేదా జ్ఞానం స్పష్టమవుతుంది,వెఱ్ఱిగాను (అమాయకంగా) చూడడం వల్ల, అంత సత్యం వెలుగుతో కూడా గుర్తించబడదు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
87.తిరిగి తిరిగి నరుఁడు మరులుకొనుటేగాక
అందువలన నేమి యాసలేదు
అంతరాత్మ నిలుపునతఁడెపో బ్రహ్మంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: మనుషులు పునర జన్మలలో తిరిగి తిరిగి ఉండటం, మర్చిపోయే స్వభావం కలిగి ఉండటం,ఈ విధంగా మర్చిపోయే స్వభావం వల్ల ఎటువంటి ప్రయోజనం సాధ్యం కాదు,అంతరాత్మను (ఆత్మను) నిలిపి ఉంచడం ద్వారా బ్రహ్మ (సత్య జ్ఞానం) అందుకోవచ్చు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
88.త్రాడు మెడనువేసి తనదు శూద్రత్వంబు
పోయె ననెడి దెల్ల బుద్ధి కొదువ
మనసులకును త్రాడు మఱివన్నెఁ దెచ్చునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: త్రాడు (తారకము) మేడపై పెట్టినప్పుడు, శూద్రత్వం లేదా తక్కువ స్థాయి అని భావించబడుతుంది,ఇది నిజానికి బుద్ధి కొదువను (అసమర్థతను) సూచిస్తుంది. అసమర్థత లేదా అర్థం లేనితనం వల్ల నిజమైన జ్ఞానం పొందడం కష్టంగా ఉంటుంది,మనసు లేకుండా, శూద్రత్వం నుండి బయటపడటం కష్టం, మర్చిపోవడం సాధ్యం కాదు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
89.త్రాడుపామతంచుఁ దాఁజూచి భయపడి
తెలిసి త్రాడటన్నఁ దీఱు భయము
భయము దీఱినపుడె బ్రహ్మంబు నంగురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: త్రాడు (మానవుడు) పామును (అనుకూల దారిని) చూసి భయపడటం, తెలియకపోతే నెమ్మదిగా లేదా జాగ్రత్తగా ఉండటం,ఆ భయం నిజంగా తెలియడం ద్వారా, భయాన్ని దూరం చేసుకోవచ్చు,భయాన్ని అధిగమించినప్పుడు, బ్రహ్మ (సత్యం లేదా పరమాత్మ) సులభంగా అర్థం అవుతుంది,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
90.తీర్ప నార్ప లేని తీర్పరితన మేల?
కూర్ప విప్ప లేని నేర్ప దేల?
పెట్టి పొయ్య లేని వట్టి బీరము లేల?
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తీర్పులు లేని తీర్పరితనం (నిర్ణయ వ్యవస్థ) లేదా తీర్పు లేకపోవడం, ఏదైనా మంచి లేదా నైతికత పొందడంలో ఎలా సహాయం చేయగలదు?కూర్పు (సవరణ) లేకుండా నేర్పు (శిక్షణ లేదా విద్య) ఎలా ఉపయోగపడుతుంది?పెట్టి పొయ్య (శక్తి) లేకుండా వట్టి బీరము (అవసరమైన పదార్థం) ఎంత ఉపయోగపడుతుంది?ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
91.తిరిపెగాఁ డయినను దిరిపెమెత్తిన యట్టి
తిరిపెమందుఁ దాను దిరిపె మిడినఁ
దిరిపెము తిరిపమున దిగఁబడిపోవురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: పునరావృతం (నవీనత) లేకుండా, వ్యక్తి తన గత నిర్ణయాలను మరియు వారి ప్రభావాన్ని అర్థం చేసుకోవడం,పునరావృతం (ఆయా పరిస్థితులు) మరొక పరికరం ద్వారా, కానీ పాత నిర్ణయాలు అనేక రకాలుగా పరిష్కారమవుతాయి,పునరావృతం నాటకాలవల్ల మరియు అలంకారిక విషయాల ద్వారా వ్యక్తి నిజమైన అర్థాన్ని పొందలేకపోవచ్చు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
92.తిరిపెగాని మిగుల దీపించఁ గనరాదు
వెఱ్ఱివానిమాట వినఁగ రాదు
వెఱ్ఱికుక్కఁ బట్టి వేటాడ వచ్చునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: పాత పరిస్థితే (తిరిపెగాని) దాన్ని కొనసాగించకుండా, కొత్త జ్ఞానం అవసరం. కేవలం పాత పద్ధతులు, పరిణామాలు, లేదా పద్ధతులను అనుసరించడం మరింత ఉపయుక్తం కాదు,వేరే వారి మాటలు మరియు సూచనలపై ఆధారపడడం, కానీ వాటిని అర్థం చేసుకోలేకపోవడం. సత్యం, జ్ఞానం నిజంగా అర్థం చేసుకోవడం ముఖ్యం,పురాతన మార్గాలు లేదా అప్రయోజకమైన సూచనలను అనుసరించడం ద్వారా, నిజమైన ప్రయోజనం పొందవచ్చు లేదా విజయాన్ని సాధించవచ్చు అంటే అది చాలా కష్టమే,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
93.త్రాసును పడియును లంజయు
భాసురగతి నొక్కరూపు పరికింపంగా
వీసంబధికంబిచ్చిన
వాసరమున నొక్కవంక వారలు వేమా!
అర్థం: త్రాసం (భయము), పడియు (మోసము) మరియు లంజ (అవమానం) అనే భావనలు, లేదా ఈ పరిస్థితులు మన జీవితాన్ని నాశనం చేస్తాయనే భావన,భాసురగతి (ప్రకాశించే లక్షణాలు) మరియు నొక్కరూపు (ప్రకటన రూపం) ని మాత్రమే చూసి, వాటిని అర్థం చేసుకోవడం,వీసం (తాత్కాలిక జ్ఞానం లేదా ఉద్దేశ్య) తో సంబంధిత అంశాలను ఇచ్చి, వాటిని పరీక్షించడం,ప్రతి రోజు, సాధారణ జీవనంలో అనేక విషయాలు, విశ్వసనీయమైన మార్గాలు ఉన్నాయని వేమన సూచిస్తున్నారు.
94.తరుణి సొగసుఁగన్న తనయుని గన్నను
మరునికళల మించి మనము పాఱు
పాపజాతి మనము పట్టంగ రాదయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తరుణి (యువతి) యొక్క సొగసు లేదా అందాన్ని గమనించి, ఆ అందం కేవలం తాత్కాలికమై ఉంటుంది,మరొకవిధంగా, ఆ అందం, ఇతర కళలు లేదా అద్భుతతల కంటే ఎక్కువగా లేదని, పాపజాతి మానవులు కేవలం భ్రమలో ఉన్నామని సూచిస్తుంది,పాపం (అధర్మం) మరియు మానవుల స్వభావం ద్వారా, మనము నిజమైన అందాన్ని, లేదా సత్యాన్ని తెలుసుకోవడంలో విఫలమవుతామా?ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
95.తిరుమలకును బోవఁ దుఱక దాసరి గాఁడు
కాశిబోవ లంజ గరిత గాదు
గుక్క సింహ మగునె గోదావరికిఁ బోవ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తిరుమల (తిరుపతి) కొరకు ప్రయాణం చెయ్యకపోవడం అనేది, దాసరి (అనేక ప్రయాణాలు) యొక్క సంకల్పం లేదా నిర్ణయం లేదు,కాశీ (వారణాసి) కి వెళ్లడం అనేది ఒక మంచి కార్యక్రమం కానీ, లంజ (అవమానం) పొందడంలో లేదు,గోదావరి నది కంటే, పటేటిలా గమనించిన, సింహం (పెద్ద జంతువు) మన నమ్మకం మరియు ఆచారాలపై ఆధారపడాలని సూచిస్తుంది,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
96.తరువఁ దరువఁ బుట్టు దరువున ననలంబు
తరువఁ దరువఁ బుట్టు దధిని ఘృతము
తలఁప దలపఁ బుట్టు తనువునఁ దత్వంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తరువు (మొక్క) యొక్క ద్రవము లేదా పూతను, దానిలో నలంబును (స్వేదం) మించిన విధంగా ఉండదు. తరువు మాత్రమే, దానిని మించిపోదు,తరువు యొక్క పూతను (ద్రవాన్ని), దధిని (తేనె) లోనికి మాత్రమే చూస్తూ, గృహిణి (సుపరిపాలన) లేదా ఘృతము (నెయ్యి) కంటే తక్కువగా కాదు,మానవుడు తన తల (విషయములు) మరియు దలప (తలంపులు) నోచుకుని, దానితో అనుసంధానించిన తత్వం లేదా నిజమైన అర్థం (దత్వము) మరచిపోతాడు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
97.తరువున నెడియింటఁ దనశత్రుమిత్రులఁ
దెలియ లేనివాని తెలివదేల
తెలిసిన మనుజునకు దివ్యామృతమ్మురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తరువు (పొదుపు, ముక్క) పై ఆధారపడడం ద్వారా, దానిలో శత్రువులు మరియు మిత్రులపై (సంబంధాలపై) తెలుసుకోవడం లేదు,తెలియని (జ్ఞానం లేని) వ్యక్తికి తెలివి లేదా పరిజ్ఞానం లేదు,పరమ జ్ఞానం (దైవాత్మక జ్ఞానం) పొందిన మనిషికి, దివ్యామృతం లేదా అద్భుతమైన జీవితాన్ని పొందవచ్చు,ఈ ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
98.తలఁచిన దత్వంబగునా
తలఁపక తా నూరకున్నఁ దత్వంబగునా
తలఁచుట తలఁపమి రెండును
దలఁపక తానుండెనేని దత్వము వేమా!
అర్థం: తెలిసిన తత్వం లేదా జ్ఞానం గురించి, నీవు ఆలోచించినప్పుడు, అది నిజమైనదిగా ఉంటుందా?
మీరు గుర్తించనివ్వకపోతే, అది వాస్తవంగా స్థిరమైన తత్వం లేదా జ్ఞానం అని భావించగలమా?అదే జ్ఞానాన్ని తెలియజేయడం లేదా ఆలోచన చేయడం రెండూ, తాత్త్వికం ఎలా అనుకుంటున్నారో తెలియదు,తాత్త్వికతను నిర్ధారించడానికి, మనస్సు మాత్రమే పరిగణించలేనందున, ఇది నిజంగా ఏం అని తెలుసుకోవాలి?
99.తలఁచినను శూన్యతత్వము
తలఁపక యుండినను శూన్యతత్వం బదియౌ
తలఁచిన తలఁపీడేఱును
దలఁచకయుండినను దానె తత్వము వేమా!
అర్థం: జ్ఞానాన్ని పొందిన వ్యక్తి, శూన్యత (శూన్యత, అంతరాత్మత లేదా విశేషత లేకపోవడం) యొక్క జ్ఞానాన్ని తెలుసుకోవడమేకదా?మీరు అనుభవించిన కానీ జ్ఞానాన్ని పొందని వ్యక్తికి కూడా, శూన్యత (బద్ధకం, స్థితి లేకపోవడం) యొక్క అవగాహన అందుతుంది,మరింతగా, జ్ఞానాన్ని పొందిన వ్యక్తి, క్షేమం లేదా బాధని తెలుసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది,జ్ఞానం అందుబాటులో లేని వ్యక్తి, దానిని గురించి నిజమైన అర్థం పొందగలడా?
100.తలఁప వశముగాదు తత్వంబు
బ్రహ్మంబు తెలియలేఁడు
బ్రహ్మదేవుఁడైన ఇసుక బావి త్రవ్వ నెవ్వరి వశమయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: మంచి జ్ఞానం లేదా తాత్త్వికత సాధించడంలో, మనస్సు లేదా ఆలోచనపై పూర్తి కంట్రోల్ ఉండదు,బ్రహ్మ (దైవతత్వం లేదా పరమాత్మ) గురించి పూర్తిగా తెలియడం కష్టమైనది,బ్రహ్మదేవుడు ఇసుక బావి త్రవ్వడం ఎలా? ఇసుక బావిలో నుండి నీరు తీసుకోవడం, అంటే, పరమాత్మను తెలుసుకోవడం కష్టమైన పనిగా ఉంచుకోవడం,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
101.తలఁపుచేతఁగల్గు తారక బ్రహ్మంబు
తలచిఁచూడఁదానె తత్వమగును
తలఁపులోనె తలఁపు తానె తానెఱిఁగిన
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: వేచనలో లేదా ఆలోచనలో తారక బ్రహ్మం (సర్వశక్తిమంతమైన దైవతత్వం) సులభంగా అనుభవించవచ్చు,ఆలోచన ద్వారా తాత్త్వికత లేదా జ్ఞానాన్ని తెలుసుకోవడం సులభం,ఆలోచనలో మనం అర్థం చేసుకున్న జ్ఞానం, మనసులోనే మనకు తానుగా మారుతుంది,ప్రపంచం యొక్క అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
102.తలను పాగ పైని తగుపచ్చడము బొజ్జ
చెవులపోగు లరసి చేరు నర్థి
శుద్ధపశువు లౌట బుద్ధిలో నెఱుగురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: మొదటి భాగం, తల (ఆలోచన) పై పగ (అవగాహన) లేకుండా ఉన్నప్పుడు, అసలు జ్ఞానం లభించదు,చెవులు కూడా, వినడం లేదా జ్ఞానం సేకరించడానికి, పట్టింపులు లేకుండా ఉంటాయి,సాఫల్యం గల పశువు, మనం నిజమైన బుద్ధి లేకపోవడమే యెప్పటికీ కనిపిస్తుంది,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
103.తలను వ్రేలవేసి తాలిమి నిలుచుక
మూసి తెఱచు గన్ను మూగి యగును
జ్ఞాన మదియుఁగాదు కష్టము శేషంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల (ఆలోచన) పైకి వ్రేలవేయడం అంటే మనం లోపలి దైవత్వాన్ని గుర్తించాలి. తాత్త్విక దృష్టిని అభివృద్ధి చేసుకోవాలి,ఈ దృష్టిని అందుబాటులో ఉంచడం, కానీ మాట్లాడకుండా లేదా వివరణ లేకుండా కేవలం అనుభవంతో సమర్థతను చూపించవచ్చు,జ్ఞానం దానికి సంబంధించి, అనుభవాన్ని పొందడానికి కొన్ని కష్టాలు ఉండవచ్చు. అయినా, అర్థం వచ్చే క్రమంలో జ్ఞానం జాగృతం అవుతుంది,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
104.తలపఁగ మూలమందు పరతత్వ్తము దెల్పఁగ
పాటుగాదు లో బలిమిని నాత్మగుట్టు
మది భావననెంచగ బ్రహ్మకల్పము గలుగును
ముక్తి జీవులకుఁ గావున నాత్మవిధానదృశ్య
మీ సలలిత శక్తిరూపు నిను సన్నుతి వేమన చేసె కల్పమున్‌!
అర్థం: మన ఆలోచనకు మూలమైన పరమాత్మ లేదా దైవతత్వాన్ని తెలుసుకోవడం అంటే, మన సత్తా నిదానంగా బోధించటం,పాడటం లేదా ప్రకటన చేసే ముందు, లోపల బలమైన ఆత్మసిద్ధి ఉండాలి. ఆత్మకు సాన్నిహిత్యం అవసరం,మదిలో భావన సాధన ద్వారా, బ్రహ్మతత్వాన్ని (అంతిమ నిజత్వం) తెలుసుకోవడం సాధ్యం అవుతుంది,ముక్తి (ఆత్మసాక్షాత్కారం) జీవులకు సహాయం చేసే విధానం, నాత్మ వేదనలోనే దాగి ఉంటుంది,మీ సులభమైన శక్తి రూపంలో, నిను సత్కరించుట వేమన భావన.
105.తలపులోని తలఁపు దలఁపోసి తెలియకా
తలఁపులెల్ల విడిచి తగినభంగి
తలఁపులోనితలఁపె తత్వంబు నాత్మరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: మన ఆలోచనలలోని అసలు స్వరూపం లేదా నిజమైన స్వభావం తెలియకపోవడం. తలపులోనూ మోసము ఉండవచ్చు,ఆలోచనలలో తప్పులు వదిలేయడం, వాటిని విడిచిపెట్టడం. తగినదంతా అర్థం చేసుకోవడం అవసరం,ఆలోచనలలో ఉన్న తలపె తాత్త్వికత గురించి నిజం తెలుసుకోవడం. ఆత్మలోని తత్వాన్ని అర్థం చేసుకోవడం,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
106.తల్లి కెదురుకొనుట తండ్రి కెదురుకొనుట
యన్న కెదురుకొనుట యనఁగ మూఁడు
పాతకముల నెఱిఁగి వర్తింపఁగావలె
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లి లేదా తండ్రి మర్యాదను, గౌరవాన్ని వ్యతిరేకంగా తీసుకోవడం, అంటే వారికి విరుద్ధంగా ప్రవర్తించడం,ఇది ఇతరుల విషయంలో కూడా వర్తిస్తుంది. మనం ఇతరులకూ గౌరవం ఇవ్వకపోతే, వారు కూడా మనకు గౌరవం ఇవ్వరుపాతకాలను, తప్పులను మరిచి, సత్యమైన మార్గాన్ని అనుసరించాలి,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
107.తల్లి గర్భమందుఁ దాఁబుట్టి నప్పుడు
మొదల బట్ట లేదు తుదను లేదు
నడుమ బట్టగట్ట నగుఁబాటు గాదటో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లి గర్భంలో ఉన్నప్పుడు, జీవితానికి సంబంధించిన కొలమానాలు లేదా పరిమితులు లేవు,ఇది సూచిస్తోంది మొదలు మరియు ముగింపు అనే ఆలోచనలు గర్భంలో ఉండకపోవడం, అవి స్పష్టంగా ఉండవు,జీవితంలో మధ్యలోని పరిస్థితులు ఎలా ఉంటాయో మనం చూస్తాం, అది ఎలా మారుతుందో కూడా చూద్దాం,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
108.తల్లి గౌరి తనకు దండ్రియే శంభుండు
ప్రమథగణము లఖిలబాంధవులు
తనకుఁ బుట్టినిల్లు తనరుఁ గైలాసంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: గౌరి (దేవి పార్వతి) కి తన దండ్రి శివుడే (శంభు) అని సూచిస్తుంది. ఇక్కడ, దేవత అయిన గౌరి యొక్క తండ్రి ఆధ్యాత్మికంగా శివుడు అని చెబుతుంది,ప్రమథగణాలు అనేవి శివుడి అనుచరులు లేదా సన్నిధి, అవి లక్షల బంధువులు, అంటే వారు ఆధ్యాత్మిక సంబంధం కలిగి ఉంటారు,తనకు పుట్టిన ఇల్లు, అంటే గౌరి, ఆమె స్వస్థలం గా కైలాస పర్వతం, అది శివుని నివాసం కూడా,ప్రపంచంలోని అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
109.తల్లిగర్భమందు తాను వెడలువేళ
నఱుత లింగముండ దరసిచూడ
నడుమ లింగమూన నగుఁబాటు గాదటో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లి గర్భంలో ఉన్నప్పుడు, అంటే జననానికి ముందు,అప్పుడు ఒక లింగం (శివలింగం) అందులో ఉంది అని అర్థం,జననం అయిన తరువాత కూడా, లింగం లేదా ఆధ్యాత్మిక సత్యం, అర్థం మాయం కావదు,ప్రపంచం యొక్క అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
110.తల్లిదండ్రి చావఁ దనయుఁడు తానేడ్చు
మగఁడు చావ నాలు వగచుచుండు
కార్యవశము గాని కలుగదు మోహంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లి మరియు నాన్నల చావి వల్ల, ఒక వ్యక్తి తానేంటో తెలుసుకోవడం లేదా తన ఆత్మను గుర్తించడం జరుగుతుందా? అని ప్రశ్నిస్తాడు,ఒకవేళ, తల్లిదండ్రులు చనిపోయిన తరువాత, వ్యక్తి తనను గుర్తించడం లేదా ఆత్మను సద్భావం (నిఖార్సయైన) చేస్తుంది,కార్యానికి సంబంధించిన ఏదైనా ఆత్మసత్యం లేకుండా, అర్థం లేకుండా, మోహం (భ్రమ) కొనసాగుతూనే ఉంటుంది,ప్రపంచం యొక్క అందాన్ని ఆస్వాదించు, వేమన!
111.తల్లిదండ్రిమీద దయలేని పుత్రుండు
పుట్టనేమివాఁడు గిట్టనేమి
పుట్టలోనఁ జెదలు పుట్టదా గిట్టదా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లి-తండ్రుల మీద తాత్కాలిక దయ లేకుండా ఉన్న పిల్లవాడు,అనగా, పుట్టి ఉండడం అంటే కొంచెం ముఖ్యమైనది ఏమి కాదు, లేదా, ఒక పుట్టగానే తమ జీవితాన్ని పాఠంగా తీసుకోని పరిస్థితిని వివరిస్తుంది,పుట్టలో ఏం చేసిందే, అది పుట్టవుతుందా లేదా సాధ్యపడదు అన్నది ప్రశ్నిస్తుంది,ప్రపంచంలో మమతలను అనుభవించు, వేమన!
112.తల్లిదండ్రులందు దారిద్య్రయుతులందు
నమ్మని నిరుపేద నరులయందు
ప్రభువులందుఁ జూడ భయభక్తు లమరిన
నిహముఫలము కల్గు నెసఁగు వేమ!
అర్థం: తల్లిదండ్రులు ఆర్థికంగా అనాధలుగా ఉన్నప్పుడు,నమ్మకం లేని, బడుగు, పేద మనుషుల మధ్య,ప్రభువులను చూసి భయంతో, భక్తితో ఉన్న వారు,వారు నిజమైన ప్రయోజనాన్ని పొందరని, వేమన సూచిస్తున్నాడు.
113.తల్లిదండ్రులనెడి తత్వంబు నెఱుఁగరు
యోనిలింగములను నుద్భవించి
విష్ణువరయఁదల్లి వెలయరుద్రుఁడె తండ్రి
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లిదండ్రులపై ఉండే తత్వం గురించి తెలియదు,యోని (మహిళా గర్భం) మరియు లింగం (పురుష మగ) ను సృష్టించి,విష్ణు, శివుడు లేదా ఇతర దేవతలు సృష్టించిన తండ్రిగా భావించబడతాడు,వేమన సూచిస్తున్నది, దేవతల సృష్టి అనేది తాత్త్వికంగా తల్లిదండ్రుల తత్వం గురించి తెలియకుండానే జరుగుతుంది.
114.తల్లిదండ్రులెన్నఁ దనతొలి గురులు
పార్వతీభవులును పరమగురువులు
కూలివాండ్ర జగతి గురు లన ద్రోహంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తల్లిదండ్రులు మొదటి గురువులు (శిక్షకులు) అంటారు,పార్వతీ మరియు శివుడు (పరమగురువులు) అని అంగీకరించబడతారు,కూలివాండ్ర (వేదవిహితంగా నడవని) ప్రపంచం గురువులపై ద్రోహం,వేమన సూచిస్తున్నది, ఈ ప్రపంచం యొక్క గురువులపై కర్మ లేదా అవగాహన లేకపోవడం దురదృష్టం.
115.తఱచు చదువు చదువఁ దర్కవాదమె కాని
దివ్యజ్ఞాన మన్న తేటపడదు
పసిరికాయపురుగు పగిదిని చెడిపోవు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: పరిశీలించు పాఠశాల పాఠాలు లేదా సాధారణ చదువు నేర్చుకోవడం సత్యానికి పూర్తిగా చేరవచ్చు కానీ,దివ్యజ్ఞానం (ఆధ్యాత్మిక సత్యం లేదా జ్ఞానం) పూర్తిగా లేదా స్పష్టంగా పొందబడదు,పసిరికాయ (ఆహారపు వస్తువు) మూలంగా కలిగిన రసాలు పగలడం, అంటే ప్రకృతిలో ఉండే విలువ తగ్గించడం,వేమన చెప్తున్నాడు, సాధారణ చదువుల ద్వారా ఈ దివ్యజ్ఞానం పూర్తిగా పొందలేం.
116.తఱచుచీఁకటి విడి తఱితోడఁ దనుమఱచి
పరమునందు మనసుఁ బదిలపఱచి
గరిమయున్నయట్టి ఘనుఁడెందు లేదురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: సాధారణ అనుభవాన్ని, లేదా సమానమైన జ్ఞానాన్ని వేరే ఉద్ధరణ కోసం అన్వేషించవద్దు, ఇది తాత్కాలికంగా మాత్రమే ఉంటుంది,తాత్కాలిక అనుభవం తప్ప, పరమాత్మ లేదా దైవిక దశలో మనసు స్థిరంగా ఉండాలి,మహానుభావుడిగా లేక విలువైన వ్యక్తిగా ఉండాలని ఆశించవద్దు, ఎందుకంటే ఇది స్వభావంగా అసాధ్యమైనది,వేమన చెప్తున్నాడు, వ్యక్తి తాత్కాలికమైన ఆనందం, మహిమ మరియు గౌరవం కోసం అన్వేషించవద్దు; ఇది సత్యంగా స్థిరమైనదేమీ కాదు.
117.తెలివియైనలేక తిరమును తెలియక
తిరుగునస్థిరుఁ డయి దేహి జగతి
తిరుగ నేల యనుచుఁ దెలియఁడా యజ్ఞాని
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: అర్ధం లేకుండా (జ్ఞానం లేకుండా) ఒకదానికొకటి తిరుగుతూ ఉంటారు,ఈ శరీరంలో (జగతిలో) నెమలి లేకుండా తాత్కాలిక అనుభవాల్లోనే కొందరు నిలకడగా ఉంటారు,ఎప్పుడు తిరిగే నేల (అతిథి) వంటివారు, లేదా జ్ఞానంతో ఉన్నవారు (యజ్ఞాని), బట్టి వారి స్వభావాన్ని ఆచూకీ చేసుకోరు,వేమన చెప్తున్నాడు, బుద్ధి లేకుండా, మాత్రమే తిరుగుతూ ఉండటమే కాక, నిజమైన జ్ఞానం సంపాదించకపోతే జీవన ఉద్దేశ్యాన్ని గ్రహించలేరు.
118.తోలుకడుపులోన దొడ్డవాఁ డుండఁగ
రాతిగుళ్ళలోన రాశిఁబోయ
రాళ్లుదేవుఁడైన రాసుల మ్రింగవా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ప్రపంచం యొక్క అర్థం తెలియని అజ్ఞానుల మధ్య, అనవసరమైన కష్టాలు ఎదుర్కొంటారు,ఈ విషయంలో సత్యం లేదా శ్రేష్టత కలిగిన ఏదైనా వెతుకుతారు, కానీ అది తగినట్లుగా అందదు,శివుడు రాళ్లుగా మిగిలిపోయాడని, లేదా ఈ శిరస్సు రాతిలో లభించదని భావిస్తారు,వేమన చెప్తున్నాడు, పరమాత్మ లేదా నిజమైన ఆధ్యాత్మిక సత్యం అనేది రాతి లేదా స్ర్కిప్ట్‌లలో కాకుండా, ఇతర విషయాలలో లభించాలి.
119.తెలుపు మాపుచేసి దిట్టతనంబునఁ
దెలుపు భస్మముగను దేటపఱుచు
విధముకన్నఁ బరుసవేదియు లేదురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తెలుపు (అంటే, తెలుపు రంగు) ను మార్చి, దిట్టతన (అంటే, ప్రామాణికత లేదా నిజాయితీ) లోకి మారుస్తుంది,అదేవిధంగా, భస్మం (అంటే, శివుని పూజలో ఉపయోగించే భస్మ లేదా భస్మం)ను కలిపి, దేట (అంటే, పురాణాలు లేదా తాత్త్విక గ్రంథాలు) రూపంలో పొందుతుంది,ఈ విధంగా అన్వేషించిన గ్రంథాలలో నిజమైన జ్ఞానం లేదా సత్యం లభించదు,వేమన చెప్తున్నాడు, మీరు నిజమైన సత్యం తెలుసుకోవడానికి గ్రంథాలు మాత్రమే ఆధారం కాకుండా, అదృష్టం లేదా అర్ధం లోకి వెళ్లాలి.
120.తవిటి కరయఁ బోఁవ దండులంబుల గంప
శ్వానమాశ్రయించు సామ్యమునకు
కోమటింటి సొమ్ము క్రూరులపా లౌను
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తవిటి (పక్కల ఊపిరి వాహక) చేతిని, బండలు గుంపు లాంటివి (ఒక కట్టల వంటి) పద్ధతి పాటించడం,శ్వాన్ (కుక్క) మాదిరిగా పరస్పర సత్యాలపై ఆధారపడి ఉండడం,కోమట (వ్యాపారుల సామాన్య స్థాయి) వారు క్రూరతను గణించడానికి (విరుద్ధమైన లేదా అప్రామాణిక విషయాలను అవలంబించడానికి) తమ ధనాన్ని ఉపయోగించడం,వేమన చెప్తున్నాడు, అట్టి అలవాట్లు మరియు ప్రవర్తనలు సత్యమైన జ్ఞానానికి దారితీయవు.
121.తివిరి లేమియుంట తిరిపెకాఁ డెఱుగునె
మొఱ్ఱబెట్టి నెత్తి మొత్తుఁగాని
పతిస ధర్మ మెన్నపడుచు కత్తెఱుఁగునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తివిరి (ముఖ్యమైన వ్యక్తి) లేని స్థితిలో తిరిగి మెలగడం, లేదా పునరావృతమైన పరిస్థితిని సూచించడం,ఇతరులు పట్ల మోహం లేకుండా (మరియు అసంపూర్ణ) ధర్మాన్ని పాటించాలనుకోవడం,సహజంగా, ధర్మాన్ని పాటించడానికి లేదా పథకాలను నిర్వహించడానికి ప్రయత్నం ఉండాలి,వేమన చెప్తున్నాడు, సత్యమైన ధర్మాన్ని నిరంతరం నిర్వహించడమే ముక్తికి (మోక్షం) దారితీస్తుంది.
122.తావసించుచోటఁ దగనల్గు డాయెనా
సౌఖ్యభూమి కపుడు జరుగవలయు
కొలఁకు లింకెనేని కొంగ లందుండునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: ఒకరినొకరు పొగిడుకుంటూ ఉంటే, కానీ అదనంగా కొంత సందేహం లేదా వివాదం ఉండవచ్చు. తావసించుచోట (సాధారణంగా, అనుకూలమైన స్థితిలో) దగనల్గు (పొగిడే) సందర్భం సృష్టించడానికి, కదా అనేదాన్ని ప్రశ్నిస్తోంది,సౌఖ్యభూమి (సుఖమైన స్థితి లేదా స్థలం) ఎప్పటికీ (నిత్యం) సాధ్యం కావాలని సూచిస్తోంది,కొల (సంగతుల, పరిస్థితుల) లో లింకెనేని (పురాణములు) ఉన్నను కొంగ (చాటుగా) లందుండునా (ఇది సరైనది కాదా) అనే సందేహం వ్యక్తం చేస్తోంది,వేమన చెప్తున్నాడు, సత్యమైన సుఖమనే అదనంగా కొంత సందేహం లేకుండా ఉంటే, అది సత్ఫలితం అవుతుంది.
123.తావులేనిచోట తాను తానె యుండు
తావు కలుగుచోట తానులేఁడు
తావు తానెయైన తత్వంబుఁ దెలియుఁడీ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తావులేని (సమయానికి లేకపోతే) చోట (స్థలంలో) తాను (స్వంతంగా) తానె (తనది) ఎలా ఉండగలడు అని ప్రశ్న చేస్తున్నాడు,తావు (సమయాన్ని లేదా పరిస్థితిని) కలిగిన (పరిపూర్ణమైన) చోట (స్థలంలో) తాను (స్వంతంగా) ఎలా ఉండకపోతాడు అన్నది ఇక్కడ స్పష్టంగా తెలియజేస్తోంది,తావు (సమయాన్ని లేదా పరిస్థితిని) తానె (తనతో) అయిన (సంబంధించి) తత్వం (తత్వం లేదా సత్యం) తెలిసినపుడు, మీరు (స్వంతంగా) అది ఎలా జరుగుతుందో అర్ధం అవుతుంది,వేమన చెప్తున్నాడు, సత్యం లేదా తత్వం తెలుసుకోవడం, మీరు అది ఎలా పనిచేస్తుందో అర్థం చేసుకోవడం ద్వారా, మీరు సుఖం పొందవచ్చు.
124.తుంటవింటివాని తూపుల ఫూతకు
మింటి మంట నడుమ మిడుకఁ దరమె
యింటియాలి విడిచి యెట్లుండవచ్చురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తుంటి (పిల్లలతో కలిసి) వింటివాడు, కానీ పెనుగొండలతో వ్యవహరించే వాడు అన్న అర్థం,మింటి (విరివిగా) మంట (ప్రమాదం) మధ్యలో మిడుక (జరిగినవి) దరమె అన్నది,ఇక్కడ "యింటి" అనగా "పిల్లలకి" అని భావించవచ్చు. "పిల్లలతో" విడిపోయి, ఎలా ఉంటారని ప్రశ్న చేస్తోంది,వేమన చెప్తున్నాడు, మీరు శ్రద్ధగా వినండి: పిల్లలతో ఉన్నప్పుడు, మధ్యమంగా ఉండటం, ఎలా ఉండాలో ప్రశ్నించడం జరుగుతుంది.
125.తుమ్మచెట్ల ముండ్లు తోడనెపుట్టును
విత్తులోననుండి వెడలినట్లు
మూర్ఖునకును బుద్ధి ముందుగాఁ బుట్టును
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
అర్థం: తుమ్మచెట్లు (చెట్టు) పండ్లు (ముండ్లు) తోడుగా పుడుతాయి,ఈ పండ్లు విత్తు (విత్తన) నుండి నేరుగా పుడుతాయి, అంటే విత్తు (విత్తనం) నుండే పండ్లు ఉత్పత్తి అవుతాయి,మూర్ఖుడికి (అర్ధం లేని వ్యక్తికి) బుద్ధి (సమర్థత) ముందుగానే లభించదు,వేమన చెప్తున్నాడు: మూర్ఖుడు ముందు జ్ఞానం పొందకుండా, సరైన జ్ఞానాన్ని సాదించడం కష్టంగా ఉంటుంది.
126.ఆలిరంకు తెలుప నఖిల యజ్ఞంబులు
తల్లిరంకు తెలుప తద్దినములు
కాని తెరువు కర్మకాండ కల్పితమాయె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: ఆలివారి (సాధు, పూజారులు) తెలుపుగా చెప్పే యజ్ఞాలు (పూజలు) మరియు వాటి పద్ధతులు,తల్లివారి (తల్లి, సంసారికులు) వాటిని సంతృప్తి పర్చే వివిధ పద్ధతులు మరియు సూచనలు,కానీ (కానీ) తెరువు (సత్యం) కర్మకాండ (రితి) కేవలం కల్పితమే (కల్పన),వేమన చెప్తున్నాడు: యజ్ఞాలు మరియు కర్మకాండలు కేవలం కల్పితమైనవి, నిజమైన సత్యం వాటికి బదులు.
127.ఆలివంకవార లాత్మబంథువులైరి
తల్లివంకవారు తగనిపాటి
తండ్రివంకవారు దాయాదిశతకమౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: ఆలివారు (సాధు, పూజారులు) ఆత్మబంధువులుగా ఉంటారు,తల్లివారు (సంసారికులు) తమ పనులకు తగిన విధంగా ఉంటారు,తండ్రివారు (పితృమూర్తులు) వారి వారసత్వాలను, సృష్టినిధి వ్యవస్థలను (దాయాదిశతకములు) పంచుతారు.
128.తనకేనాడు సుభిక్షము
తనకేనాడును భగంబు తనరవయునం
చును తన దశకై యెల్లెడ
మనసందున జివుకుచుండు మహిలో వేమా!
అర్థం: తనకు ఒకప్పుడు శుభప్రదమైన కాలం, సుఖమయమైన కాలం ఉంటుంది,తనకు అనుగుణంగా, భగవంతుడు తన కృపను చూపుతాడు,ఈ దశలో మనమూ అలవాటుగా జీవించాల్సి ఉంటుంది,మనం మనసు నిశ్శబ్దంగా ఉండాలి, గొప్ప దైవాన్ని అన్వేషించాలి.
129.తన విరక్తి యనెడి దాసి చేతను జిక్కి
మిగిలి వెడలవేక మిణుకుచున్న
నరుడి కేడముక్తి వరలెడి చెప్పడీ
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: తన బంధాలను (ఇష్టాలను) విరక్తిగా మానిన వారిలో, దాసి చేతనూ అలవాటుగా తీసుకోగలిగే దివ్యానుభవాన్ని పొందాలి,అది సాధ్యమైన దారిగా కనిపించడం లేదా జీవితంలో పొందే ముక్తి యొక్క సాదనము,మానవునికి సద్గతిని, యథార్థమైన ముక్తిని ఎలా పొందాలో చెప్పాలి.
130.తనదు మనసుచేత దర్కించి జ్యోతిష
మెంత చేసే ననుచు నెంచి చూచు,
తన యదృష్టమంత దైవ మెఱుంగడా?
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: తన మనసు ద్వారా సత్యాన్ని తెలుసుకోవడానికి జ్యోతిషాన్ని (అందు జ్ఞానం లేదా విశ్లేషణ) ఉపయోగించడం,జ్యోతిషం, జ్ఞానం లేదా విశ్లేషణను ఎలా అర్థం చేసుకోవాలో నిశ్చయంగా చూడడం,తన పట్ల ఉన్న దైవిక దృష్టి, అనుభవం ఎటువంటి వాస్తవాన్ని సూచిస్తుంది.
131.తనగుణము తనకు నుండగ
నెనయంగా నోరుని గుణము నెంచును మదిలో
దన గుణము తెలియ కన్యుని
బనిగొని దూషించువాడు వ్యర్థుడు వేమ!
అర్థం: వ్యక్తి యొక్క మంచి లక్షణాలు మరియు నైపుణ్యాలు స్వీయంగా ఉంటాయి,వ్యక్తి యొక్క మాటల ద్వారా, ఆలోచనల ద్వారా ఆ గుణాలను అర్థం చేసుకోవచ్చు,మరి, అర్థం చేసుకోవడం లేదా దానిని గుర్తించకపోతే, దానిని అంగీకరించకుండా, ఎవరో తప్పుగా విమర్శిస్తే,ఇలాంటి వ్యక్తి వ్యర్థం, ఎందుకంటే నిజమైన గుణాలు గమనించకుండా, తప్పుడు విమర్శలు చేసే వారు విలువలేని వారని వేమన సూచిస్తారు.
132.తను వలచిన దావలచును తను
వలవక యున్ననెనడు తావలవ డిలన్‌
తనదు పటాటోపంబులు తన
మాయలు పనికిరావు ధరలోన వేమా!
అర్థం: వ్యక్తి యొక్క పనులు, కర్మలు, ఆయన స్వీయంగా బాధ్యత వహిస్తారు,అయితే, ఇతరులపై ఆధారపడకుండా, అనేక పరిస్థితులలో కూడా, ఆ స్వీయ నైతికతకు ఇంతకు తగిన పరిష్కారాలు కావు,వ్యక్తి యొక్క అంతస్తులోని దుష్ప్రవర్తనలు మరియు అలవాట్లు స్వీయంగా ఉంటాయి,వేమన సూచిస్తున్నారు, ఆ స్వీయ లక్షణాలు మరియు మాయలు మాత్రమే పనికిరావు, అవి కేవలం ఆధారంగా ఉంటాయి.
133.తపమువేల? యరయ ధాత్రిజనులకెల్ల
నొనర శివుని జూడ నుపమ గలదు
మనసు చదరనీక మహిలోన జూడరా
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: తపస్వి' అంటే ‘తపస్సు చేయు వారు’ అని అర్థం. ‘తపస్వి’లు ఎంత దూరంగా ఉన్నారు?‘ధాత్రి’ అనగా ‘దేవుడు’ లేదా ‘సృష్టికర్త’. ధాత్రి జనులకెల్ల (సృష్టికర్తలను) అనగా, పరమపదంలో ఉన్న వారికీ,శివుని దర్శనం, ఎవరికీ సమానంగా ఉండదు. అంటే, శివుని దర్శనము అమూల్యమైనది,మనస్సు కవలి (చదరనీక) లేకపోతే, ఎంతో గొప్ప దేవుని దర్శనం కూడా అసాధ్యం,విశ్వమంతా ఆనందించే వ్యక్తి వేమన తన శ్రేష్టమైన పద్యాన్ని వినండి.
134.తలపులోన గలుగు దా దైవమే ప్రొద్దు
తలచి చూడనతకు తత్వమగును
వూఱకుండ నేర్వునుత్తమ యోగిరా
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: ‘తలపులో’ అనగా ‘ఆలోచనలో’. ‘గలుగు దైవమే’ అంటే ‘దైవం’, ‘ప్రొద్దు’ అంటే ‘ప్రత్యక్షం’. మన ఆలోచనలోనే దేవుడు ప్రత్యక్షంగా ఉంటాడు,మనం ఆలోచించి, తత్వం (సత్యం) తెలుసుకోకుండా ఉంటే, అది మనకు అర్థం కాదు,ఉత్తమమైన యోగులు (తపస్వి) తమకు తెలియని విషయాలను అన్వేషించకుండా ఉండరు. వారు నిరంతరం ఆధ్యాత్మిక సాధనలో నిమగ్నంగా ఉంటారు,విశ్వమంతా ఆనందమై ఉండే వేమన తన పద్యాన్ని వినండి.
135.తల్లిదండ్రులెన్నదగు తొలి గురువులు
పార్వతీభవు లిలబరమగురులు
కూలివాండ్ర జగతి గురులన ద్రోహము
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: తల్లిదండ్రులు మన తొలి గురువులు. వారు మనకు సత్యం, నైతికత, మరియు జీవన పాఠాలను నేర్పిస్తారు.‘పార్వతీభవు’ అంటే శివుడు, ‘లిలబరమ’ అంటే అద్భుతమైన మరియు మహానుభావులు. శివుడు, పార్వతీ దేవత మరియు లిలబరమగురులు అనగా, వారు అత్యంత పవిత్రమైన మరియు సమర్థులైన గురువులు,ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న గురువులకు, ఉన్నతమైన విద్యా సాధనతో, ద్రోహం అంటే మోసం చేయడం. అంటే, మన తల్లిదండ్రులు, మరియు గొప్ప గురువులను ఇబ్బంది పెట్టడం లేదా వారి ఉపదేశాలను తిరస్కరించడం అనేది ద్రోహం,విశ్వమంతా ఆనందాన్ని కలిగించే వేమన తన పద్యాన్ని వినండి.
136.తల్లిబిడ్డలకును తగవు పుట్టించెడి
ధనము సుఖము గూర్చునని గడింత్రు
కాని యెల్లయెడల ఘన దుఃఖన్‌దమది
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: తల్లి తన బిడ్డకు, పుట్టించే సమయంలోనే పరిమితి లేకుండా పుట్టించి, వారిని గొప్పగా పెంచడం లేకుండా, శ్రేయస్సు కోసం అన్ని సుఖాలను అందించవద్దు అనే భావం ఇక్కడ ఉంది.ధనం మరియు సుఖం గురించి మాత్రమే భావించి, వాటిని సంతోషంగా తీసుకోవడంలో తప్పు లేదు.కానీ, ఈ ధనము మరియు సుఖం కొరకు ఉన్న ఇతర గమ్యాలు, గోచరాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. వాటిని మాత్రమే స్వీకరించి, ఎంతో ఘనమైన దుఃఖంలో మునిగిపోవడమే,విశ్వమంతా ఆనందం కలిగించే వేమన తన పద్యాన్ని వినండి.
137.తామసించి చేయదగ దెట్టి కార్యంబు
వేగిరింప నదియు విషమగును
పచ్చికాయదెచ్చి పడవేయ ఫలమౌనే
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: ‘తామసించి’ అంటే అశ్రద్ధతో లేదా అపరిశుద్ధంగా. 'తెట్టి కార్యంబు' అంటే అవసరమైన పనులు. అశ్రద్ధతో చేసిన పనులు ఉపయోగకరమైనవి కావు,‘వేగిరింపు’ అంటే తక్షణమే. ‘విషమగును’ అంటే కష్టంగా మారుతుంది. అశ్రద్ధతో, తొందరపాటు లేదా అప్రామాణికంగా చేసిన పనులు కష్టకరంగా మారతాయి,పచ్చికాయలు (పండ్లు) స్వీకరించి, అవి ఎందుకు పనిచేస్తాయో లేక ప్రయోజనాన్ని ఇవ్వవు. అలానే, అవి అశ్రద్ధతో చేసిన పనుల్ని ఉత్పత్తి చేస్తాయి,విశ్వమంతా ఆనందం కలిగించే వేమన తన పద్యాన్ని వినండి.
138.తామును జనులేమను కొన
బూనుదురో దాని సరసి పొందిన జడనీ,
రాని పధంబున నడిచిన
దాననె ధర్మాత్ముడండ్రు తన్నిట వేమా!
అర్థం: తాము చేసిన పనిని జనం ఎలా అభిప్రాయపడతారో అందరూ ఆలోచిస్తారు. ధర్మ మార్గాన్ని అనుసరించినవారు సరియైన మార్గంలో ఉన్నారని జనాలు వారిని ధర్మాత్ములుగా కీర్తిస్తారు. కానీ తప్పుదారి ఎంచుకున్న వారు సత్కీర్తిని పొందకపోవడం సహజం.
139.తిరిగి వచ్చువేళ మరలిపోయెడి వేళ
వెంట దేరు ధనము వంటబోరు
తొనెటకు జనునొ ధనమెందు బోవునో
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ!
అర్థం: జీవితంలో సంపాదించిన ధనం మరణానంతరం మనతో రాదు, కాబట్టి ధర్మాన్ని పాటిస్తూ నిజమైన విలువలతో జీవించటం ముఖ్యం.
140.తండ్రిమాటలువిని తల్లిని తెగటార్చి
పరశురాముడేమి ఫలముగనెను
నిలువనీడలేక కులగిరిచేరడా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: పరశురాముడు తన తండ్రి మాటలను విని, తల్లిని మరణానికి గురి చేసాడు.అది చేసి ఆయన ఎలాంటి లాభాన్ని పొందాడు? అయితే కూడా ఆయనకు చీకటి నందే చోటు లేదు; అంటే ప్రశాంతత లేదా మనశ్శాంతిని పొందలేకపోయాడు.ఓ విశ్వదాభిరామా, ఈ విషయాన్ని విను!
141.తగవు తీర్చువేళ ధర్మంబుదప్పిన
మానవుండు ముక్తి మానియుండు
ధర్మమునె పలికిన దైవంబు తోడగున్
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: తగవులు లేదా విభేదాలను పరిష్కరించేటప్పుడు నైతికత (ధర్మం) అనుసరించాలి. ధర్మాన్ని పక్కన పెట్టినప్పుడు మనిషి తన మానవతను కోల్పోతాడు, మరియు ఎప్పటికీ శాంతిని పొందడు. ధర్మం అనుసరించినప్పుడు మాత్రమే మనకు నిజమైన ఫలితాలు దక్కుతాయి, ఎందుకంటే దేవుడు ధర్మాన్నే సమర్థిస్తాడు.
142.తోటకూరకైన దొగ్గలికైనను
తవిటికుడుముకైన తవిటికైన
కావ్యమ్మునను చెప్ప కవుల కర్మమ్మురా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: కవిత్వం లేదా రచనలో అర్థం లేని, అనవసరమైన విషయాలు చెప్పడం సరికాదు. వంటలో ఎలాంటి అనవసర పదార్థాలు వేయడం వంటకం రుచిని ఎలా చెడగొడుతుందో, అలా కవిత్వంలో కూడా అనవసర అంశాలు కలుపడం అసలు తగదు. కవి ధర్మం అర్థవంతమైన, సారవంతమైన కవిత్వాన్ని చెప్పడమే.
143.తిత్తిలోన శివుని స్థిరముగా తెలియక
తిక్కపట్టి నరుడు తిరుగుచుండు
దిక్కదీర్ప గురుడు యొక్కడే దిక్కురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: మన హృదయంలో శివుడిని తెలుసుకోకపోతే మనం అజ్ఞానంతో దారి తప్పి తిరుగుతాం. శాంతి, జ్ఞానం మరియు మార్గదర్శకత్వం కోసం గురువే మనకు నిజమైన దిక్కు.
144.తనకు భాగ్యమున్నఁ దక్కువ లేకుండ
కలుగు భాగ్యమెల్ల కల్లయనుచు
నమ్మకముగఁజూచు నరుడగు యోగిరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: ఒకరికి నిజమైన భాగ్యం ఉన్నా, దాన్ని ఉపయోగించకుండా, ఇతరుల భాగ్యాన్ని అడ్డుపెట్టే ప్రయత్నం చేస్తాడు. నిజమైన శాంతి, ఆనందం మరియు భాగ్యం నమ్మకంతో కూడి, ఇతరుల ప్రయోజనాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకొని ఉండాలి.
145.తనివితీర గురుని ధ్యానించి మదిలోని
తనువు మరచి గురుని తాకినపుడె
తనరుచుండు బ్రహ్మతత్త్వం మందురు దాని
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: తన వ్యక్తిత్వాన్ని మర్చిపోయి, గురువు యొక్క ధ్యానం మరియు అర్ధాన్ని గాఢంగా గ్రహించినప్పుడు, మనలో సత్యం లేదా బ్రహ్మతత్త్వాన్ని అనుభవించగలుగుతాము. ఇది శాశ్వతమైన సత్యం యొక్క అనుభవం, మరియు గురువు యొక్క ప్రేరణతో సాధించవచ్చు.
146.తమ్ముడొనరచేయు దానమ్ములనుజూచి
తనకు ఫలమటంచు మిణుకరాదు
తనదు కాలు గోయ దనతమ్ము డేడ్చునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
అర్థం: మన స్వంత కర్మలు మరియు వాటి ఫలితాల మీదే మన భవిష్యత్తు ఆధారపడుతుంది. ఇతరులు చేసిన పనులు, తమ స్వంత ఫలితాలను కలిగిస్తాయి, కానీ మనం వాటితో పోల్చి మన ఫలితాలను అంచనా వేయడం సరికాదు.